Te veel PFAS in je bloed? Er is nieuw onderzoek naar deze zorgwekkende stoffen

Er is nieuw onderzoek door RIVM gedaan. Hieruit blijkt dat vrijwel alle Nederlanders te veel PFAS in hun bloed hebben. Deze chemische stoffen zijn overal om ons heen aanwezig. Van kleding en pannen tot in ons voedsel en drinkwater. Maar hoe ernstig is dit probleem, en wat kun je ertegen doen? Het RIVM-onderzoek duikt erin.

Wat zijn PFAS precies?

PFAS staat voor per- en polyfluoralkylstoffen. Zij vormen een grote groep chemische stoffen die bijna niet afbreken in het milieu. Ze zijn water- en vuilafstotend en hittebestendig. Hierdoor worden ze gebruikt in alledaagse producten. Zoals regenkleding, antiaanbakpannen, cosmetica, blusschuim en smeermiddelen. Via lozingen in lucht en water komen ze in de natuur – en uiteindelijk ook in ons lichaam – terecht.

Zijn PFAS schadelijk voor de gezondheid?

PFAS zijn al tientallen jaren in gebruik. Inmiddels is duidelijk dat ze schadelijke effecten kunnen hebben. Ze kunnen het immuunsysteem verzwakken, of de werking van vaccinaties verminderen. Ze kunnen ook het cholesterolgehalte beïnvloeden en schade aan de lever veroorzaken. Sommige PFAS worden zelfs in verband gebracht met kanker. Toch is over veel soorten nog onvoldoende bekend, aldus het RIVM.

Wat toont het RIVM-bloedonderzoek aan?

Bij de helft van de onderzochte volwassenen was de PFAS-waarde te hoog. Vijf keer hoger zelfs dan de gezondheidskundige grenswaarde. Dat betekent niet automatisch dat iedereen ziek wordt. Maar het verhoogt wél het risico op gezondheidsproblemen. Leefstijl, erfelijke aanleg en onderliggende aandoeningen spelen daarbij ook een rol.

Het gebruikte bloedmateriaal stamt uit 2016-2017. Dit komt uit een landelijke studie met zo’n 9400 deelnemers. Voor representativiteit zijn 1500 monsters geselecteerd. Nieuw onderzoek met bloed van 2024 is in voorbereiding. Dit in samenwerking met bloedbank Sanquin. De resultaten worden volgend jaar verwacht. Het onderzoek van het RIVM is hier te vinden.

Kun je PFAS in je bloed vermijden?

Volledig vermijden van PFAS is volgens het RIVM niet mogelijk. Ze zitten overal, ook in voedsel. Toch kun je je blootstelling verminderen. Door gevarieerd te eten, zoals het Voedingscentrum adviseert. Zo beperk je de opname van schadelijke stoffen. Vermijd bij voorkeur eieren van eigen kippen. En vermijd zelf gevangen zoetwatervis, want deze kunnen hoge PFAS-gehalten bevatten.

Wat wordt er tegen PFAS gedaan?

Volgens het RIVM moet de bron worden aangepakt: de chemische industrie. Een Europees verbod op PFAS is in de maak. Eerdere verboden – zoals op PFOS – laten al dalingen in bloedwaarden zien. In Nederland zijn PFAS inmiddels aangemerkt als zeer zorgwekkende stoffen. Dit betekent dat bedrijven verplicht zijn hun uitstoot direct te verminderen.