Wat zijn de symptomen van de verschillende huidziekten? Wat veroorzaakt ze? En hoe behandel je ze? Een speciale gids met foto’s.

Huidziekten zijn een van de meest voorkomende medische problemen ter wereld. Ze kunnen leiden tot een breed scala aan medische complicaties. Huidziekten hebben fysiologische en mentale aspecten. Ze geven sociale en economische gevolgen voor patiënten, hun families en de samenleving als geheel.

Onderzoekers in Israël hebben gekeken naar hoeveel mensen last hebben van huidziekten. Dit onderzoek is in oktober 2007 verschenen in het International Journal of Dermatology (lees hier).

Onderzoekers onderzochten 94.806 kandidaten op 17-jarige leeftijd. Uit het onderzoek kwamen hoge percentages huidziekten aan het licht! Hyperhidrose (overmatig zweten) kwam 200 keer voor per honderdduizend mannen, en 107 per honderdduizend vrouwen. Het hebben van meerdere moedervlekken kwam 71 keer voor per honderdduizend mannen en 61 keer per honderdduizend vrouwen. Atopische dermatitis kwam 40 keer voor per honderdduizend mannen en 55 keer per honderdduizend vrouwen. Verhoorningsstoornissen (keratinisatie-stoornissen, keratonosen) kwamen 24 keer voor per honderdduizend mannen en 26 keer per honderdduizend vrouwen. Acne kwam voor bij 16 van de honderdduizend mannen en bij 13 van de honderdduizend vrouwen. Contactdermatitis kwam bij 13 van de honderdduizend mannen voor en bij 40 van de honderdduizend vrouwen. Lichtgevoelige huidziekten (overgevoeligheid voor zonnestralen) kwam bij 7 van honderdduizend vrouwen en 6 van honderdduizend mannen voor.

Er volgt nu een overzicht van de meeste huidziekten, hoe je ze herkent, hun behandeling, en hun impact. Bij ons in de HaloClinic hebben we ook velerlei huidziekten langs zien komen. Mensen die met ons bij huidklachten kwamen, zagen hun problemen in 95% van de gevallen helemaal verdwijnen. Denk hier aan eczeem dat helemaal wegging. En wegbleef. En psoriasis die helemaal wegtrok. Of sarcoïdose die verdween. Aan het overzicht van de huidziekten hebben we foto’s van onze cliënten toegevoegd. Als een van onze cliënten een dergelijke ziekte had.

Eczeem (dermatitis)

Eczeem wordt soms beschouwd als een synoniem voor atopische dermatitis. Dat klopt niet. Eczeem is namelijk dermatitis. Dit is een huidaandoening die wordt gekenmerkt door een droge en geïnfecteerde, rode en ontstoken huid. Het kan om verschillende redenen ontstaan. Hieronder valt atopische dermatitis, maar ook andere ziekten. Denk hier aan contactdermatitis. Of aan andere huidaandoeningen:

• Dyshidrotisch eczeem (eczema dyshidroticum). Dit is eczeem dat zich manifesteert in rode vlekken op de huid. Deze ontwikkelen zich later tot kleine blaren en jeuk in de handen en voeten.
• Nummulair eczeem (eczema nummulare). Dit is eczeem dat zich uit in eczeemvlekken in de vorm van een ‘munt’. Deze munten zijn verspreid zijn over de hele huid van het lichaam.
• Seborroïsch eczeem (eczema seborrhoicum). Dit is eczeem dat op de huid verschijnt in de uitscheidingsgebieden van vooral de talgklieren. Dit is de hoofdhuid, het gezicht, de oren en de lichaamsplooien. Seborrheische laesies manifesteren zich door roodheid en schilfering. In tegenstelling tot psoriasis zijn ze meestal niet merkbaar. Bij baby’s treedt het fenomeen vaak op als gevolg van blootstelling aan de hormonen van de moeder. Dit manifesteert zich dan in schilfers op het hoofd. Deze kunnen worden verwijderd met een fijne borstel. Wel eerst even inmasseren met babyolie! Bij oudere kinderen, adolescenten en zelfs volwassenen wordt het fenomeen veroorzaakt door de zelfproductie van hormonen. Het kan worden behandeld met antiroosshampoos. Er zijn ook middelen die seleniumsulfide bevatten en zelfs teer.
• Hypostatisch eczeem (stasis dermatitis) manifesteert in eczeem in de huid van de benen. Het wordt waarschijnlijk veroorzaakt door samentrekking van de huid en door het ophopen van vocht bij de bloedvaten in de benen. Behandeling is vaak zwachtelen. Soms worden ook corticosteroïdzalven gebruikt. 

Onze cliënt

Wij hebben bij ons in de HaloClinic meerdere cliënten gezien met (ernstig) eczeem. Een van hen was Jan. Hij was na vijftien sessies van zijn klachten af. U ziet hier de foto’s van zijn armen en benen. Deze zijn voorafgaand aan, en na vijftien sessies.

Linker- en rechterarm van een cliënt met ernstig eczeem, voorafgaand aan en na vijftien sessies.

Linker- en rechterbeen van een cliënt met ernstig eczeem, voorafgaand aan en na vijftien sessies.

Psoriasis

Psoriasis. Credit: Shutterstock.

Psoriasis is een chronische ontstekingsziekte die de huid beschadigt. De ziekte wordt gekenmerkt door extreem snelle deling van de huidcellen. Hiermee komen onvolgroeide huidcellen naar de buitenste laag van de huid. Vervolgens verschijnen laesies in verschillende plekken op de huid. Er is bij psoriasis een patroon van opflakkeringen en remissies. Psoriasis behoort tot de groep van papulosquameuze ziekten. Dit is een groep chronische huidziekten die zich manifesteert door een schilferige plaque op de huid.

De prevalentie van psoriasis onder de bevolking varieert van één tot drie procent. Ze komt bij evenveel mannen als vrouwen voor. Psoriasis komt meer voor bij mensen met Europese afkomst.

Psoriasis wordt ingedeeld naar mate van ernst. Er zijn hier verschillende medische indexen voor. De behandeling verschilt. Je kunt steroïde zalven en andere preparaten op de laesies smeren. Soms wordt gecontroleerde blootstelling aan zonlicht gedaan. Ook badderen in zout water, zoals de Dode Zee, gebeurt. Ook worden medicijnen gebruikt. Bijvoorbeeld retinoïde geneesmiddelen. Daarnaast wordt methotrexaat en ciclosporine voorgeschreven. Tot slot bestaan er behandelingen met biologische geneesmiddelen.

Onze cliënt

Wij hebben bij ons in de HaloClinic meerdere cliënten gezien met psoriasis. Een van hen was Aniek. Zij was naar vier sessies van haar klachten af. U ziet hier de foto’s van haar linkervoet. Deze zijn voorafgaand aan, en na vier sessies.

Linkervoet van een cliënt met psoriasis, voorafgaand aan en na vier sessies.

Sarcoïdose

Sarcoïdose is een multisystemische granulomateuze ziekte. Zij wordt gekenmerkt door focale ontstekingen (klonteringen) in verschillende organen. Deze ontstekingen worden granulomen genoemd. Ze komen vooral voor in de longen en lymfeklieren. Sarcoïdose kan ook de ogen, de huid, het hart en andere organen aantasten.

De oorzaak van de ziekte is onbekend. Het lijkt het gevolg te zijn van het immuunsysteem dat reageert op een onbekende stof. Soms gaat sarcoïdose vanzelf over. Het kan ook jaren aanhouden. Sarcoïdose kan orgaanschade veroorzaken. Symptomen van de ziekte variëren. Deze hangen namelijk af van welke organen zijn aangetast.

Onze cliënt

Wij hebben bij ons in de HaloClinic meerdere cliënten gezien met sarcoïdose. Een van hen was Kim. Zij was na acht sessies van haar klachten af. U ziet hier foto’s van haar rechterarm en been. Deze zijn voorafgaand aan, en na acht sessies.

Linkerarm van een cliënt met sarcoïdose, voorafgaand aan en na acht sessies.

Onderbeen van een cliënt met sarcoïdose, genezingsproces van links naar rechts. Van één uur tot na acht sessies.

Mensen zitten bij ons met hun kleren aan in de HaloClinic. De behandeling werkt via de ademhaling. Het ingeademde zout zorgt voor een regulering van het immuunsysteem. Precies wat nodig is bij sarcoïdose.

Sarcoïdose kan voor een droge hoest, piepende ademhaling, pijn op de borst en benauwdheid zorgen. Als sarcoïdose op de huid optreedt, veroorzaakt het een rode uitslag. Deze is vaak warm en pijnlijk. Ook zorgt het voor laesies op het gezicht. Of gezwellen onder de huid. Het kan ook oogproblemen veroorzaken, of hartritmestoornissen.

De ziekte komt vooral voor tussen de leeftijd van twintig en zestig jaar. En iets meer bij vrouwen dan bij mannen. Mensen van Afrikaanse of Noord-Europese afkomst hebben er vaker last van. Om de diagnose te stellen, neemt de arts vaak een biopsie. Dan wordt een deeltje van een weefsel genomen. Deze wordt vervolgens naar een pathologisch laboratorium gestuurd.

Soms is geen behandeling nodig. Soms zijn de symptomen ernstig. Of worden orgaanfuncties bedreigd. Dan wordt sarcoïdose met medicijnen behandeld. Bijvoorbeeld met corticosteroïden. Of met medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken. Zoals methotrexaat (Trexall) of azathioprine (Azasan). Deze verminderingen de ontstekingen op deze manier. Ook kan de arts TNF-alfa-remmers voorschrijven.

Waterpokken

Waterpokken. Credit: Shutterstock.

Waterpokken (varicella) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het varicellazostervirus. Dit is een virus uit de herpesvirusfamilie. De ziekte manifesteert zich in huiduitslag en blaren op de huid. Dit gaat samen met hoge koorts. De uitslag die kenmerkend is voor waterpokken, verschijnt eerst op de hoofdhuid. Later zal deze zich naar alle delen van het lichaam verspreiden. Aanvankelijk als rode en platte laesies. Later veranderen deze zich in blaren met etterende vloeistof. Deze vloeistof bevat het virus. Later worden de blaren bedekt met korsten, drogen ze uit en vallen ze af.

De ziekte kan complicaties veroorzaken. Denk hier aan longontsteking en meningitis. Ook kunnen huidcomplicaties optreden. In ernstige gevallen zelfs nierbeschadiging en de dood.

Het virus dat de ziekte veroorzaakt is zeer besmettelijk. Overdracht is door hoesten en contact met afscheidingen. De afgelopen jaren is er een vaccin tegen ontwikkeld.

Het varicellazostervirus dat waterpokken infecteert en veroorzaakt, kan op oudere leeftijd leiden tot de ontwikkeling van gordelroos.

Netelroos (urticaria)

Urticaria. Credit: Shutterstock.

Urticaria (netelroos) is een veelvoorkomende huidziekte. Zij ontwikkelt zich bij ongeveer twintig procent van de bevolking. Dit is een allergische reactie van de huid op contact met een stof. Het kan ook een interne immuunreactie zijn.

Urticaria wordt gekenmerkt door rode en jeukende laesies. Deze laesies verschijnen plotseling op verschillende plaatsen van het lichaam en verdwijnen weer. Soms gaat dit gepaard met zwelling van de huid. Ook komt hoge koorts voor. Meestal zien de laesies er rood uit en is het midden licht. Soms lijken ze echter op brandwonden.

In ongeveer twee derde van de gevallen is netelroos acuut. In deze gevallen duurt het meestal een paar dagen. Het kan echter wel weer terugkeren. In ongeveer een derde van de gevallen is de ziekte chronisch. Deze gevallen ontwikkelen zich meestal op de leeftijd van 30-50 jaar. Bij vrouwen is dit meer dan bij mannen.

Er zijn verschillende factoren die urticaria kunnen veroorzaken. Dit zijn bijvoorbeeld diverse infecties, of blootstelling aan bepaalde werkzame stoffen in medicijnen/voeding. Denk ook aan voedseladditieven, allergenen zoals latex en huisstofmijt, contact met dieren en insectenbeten. Ook kan contact van koude lucht of water op de huid, of een vochtige of natte huid een oorzaak zijn. In sommige gevallen treedt urticaria samen op met een ziekte die gepaard gaat met een storing van het immuunsysteem. Bijvoorbeeld reumatoïde artritis. Soms is netelroos een primair symptoom van een dergelijke ziekte.

Urticaria worden meestal behandeld door ten eerste blootstelling aan allergenen te vermijden. De arts schrijft soms steroïde zalven en antihistaminica voor. In ernstige gevallen worden steroïden in pil of als injectie voorgeschreven.

Atopische dermatitis

Atopische dermatitis. Credit: Shutterstock.

Atopische dermatitis wordt ook wel ‘astma van de huid’ en ‘eczeem van de huid’ genoemd. Het is een chronische inflammatoire huidziekte. Zij wordt gekenmerkt door een abnormale reactie in de huid. Deze wordt veroorzaakt door een combinatie van aandoening van het immuunsysteem, genetische factoren en blootstelling aan de omgeving.

De ziekte manifesteert zich als een ontsteking van de huid en huidlaesies. De huid is ook aanzienlijk droog. Ook treedt ernstige jeuk op. De ziekte leidt soms tot een secundaire uitbraak van astma en allergische rhinitis (hooikoorts).

Atopische dermatitis komt meestal voor het eerst in de kindertijd voor. Het wordt gekenmerkt door perioden van opflakkeringen, en remissies. Tijdens een remissie gaat het beter of komt de ziekte niet voor. Soms kan de huidziekte doorgaan tot in de volwassenheid. In zeldzame gevallen ontwikkelen volwassenen het zelfs. In ontwikkelde landen wordt geschat dat twee tot tien procent van de kinderen er last van heeft.

De behandeling van atopische dermatitis omvat meerdere facetten. Belangrijk is het vermijden van blootstelling aan de factoren die tot de aanvallen van de ziekte leiden. Dit kan bepaalde kleding en zeep zijn. Ook moet worden onderzocht wat een geschikte temperatuur en vochtigheid is voor de huid. Vochtinbrengende crème en medicamenteuze behandeling met speciale zalven komt voor. Voor infecties wordt antibiotica voorgeschreven. Dit naast steroïden, antihistaminica, en ontstekingsremmende medicijnen. Soms past de dokter de behandeling aan de patiënt aan, door middel van fototherapie. Dit is een behandeling met speciaal licht.

Impetigo (krentenbaard)

Impetigo. Credit: Shutterstock.

Krentenbaard is een veelvoorkomende huidinfectie. Ze behoort tot de groep van pyodermie. Het is een zeer besmettelijke bacteriële infectie. Bij kinderen is het een van de meest voorkomende huidinfecties. Impetigo kan zich zelfs bij volwassenen ontwikkelen.

De infectie wordt gekenmerkt door rode zweren die barsten. Ze veranderen dan in korsten met een harde, vliezige schil. Deze heeft de kleur van honing. De ziekte is vaak gelokaliseerd. Dit betekent dat het als een enkele wond verschijnt. Dit kan op de hand, het been of het gezicht zijn. Soms is impetigo diffuus van aard. Dat betekent dat er niet echt één plekje is aan te wijzen. Bij baby’s en kleine kinderen kunnen impetigo-wonden gepaard gaan met blaren. Dit voornamelijk als gevolg van aanhoudende jeuk.

Impetigo kan zich ontwikkelen als secundaire infectie bij kinderen met andere huidziekten. Denk hier aan atopische dermatitis. Ook kan het als secundaire infectie na insectenbeten optreden.

De behandeling voor krentenbaard is meestal antibiotische zalven. Soms zijn orale antibiotica nodig, afhankelijk van de ernst van de laesies. Soms wordt een laesie van impetigo gecompliceerd. Dan ontwikkelt deze zich tot een zweer bedekt met een dikke korst. Dit wordt een ecthyma genoemd.

Acne

Acne. Credit: Shutterstock.

Acne (volledige naam: acne vulgaris) is de meest voorkomende huidziekte in de kindertijd en adolescentie. Ze komt voor bij zeventig tot tachtig procent van de adolescenten. In de volksmond staat het bekend als ‘jeugdpuistjes’. In uitzonderlijke gevallen verschijnt het ook op volwassen leeftijd. De ziekte gaat gepaard met puistjes in verschillende delen van het lichaam. Dit is voornamelijk op het gezicht en de rug. Soms ook op de borst.

Acne is niet besmettelijk. Het wordt veroorzaakt door een toename van de activiteit van geslachtshormonen. Dit is tijdens de puberteit. Deze toename leidt tot overactiviteit van de talgklieren. Vooral op de gezichtshuid, de borst en de rug. Een toename van de melkproductie leidt tot toename van acnebacteriën. Deze komen van nature op de huid voor. Dit leidt tot een ontstekingsproces. Acnepuistjes kunnen inflammatoir (puisten) of niet-inflammatoir (witte/zwarte comedonen) zijn.

In de mildere gevallen wordt acne behandeld met zalven uit de retinoïdegroep. Deze bevatten een derivaat van vitamine A. In ernstigere gevallen wordt acne behandeld met systemische geneesmiddelen die retinoïden bevatten. Soms schrijft de huisarts antibacteriële preparaten voor. Antibiotica, alsaïnezuur, en anticonceptiepillen worden ook gebruikt. Anticonceptie kan de hormonale activiteit van vrouwen beïnvloeden en zo acne voorkomen. In ernstige gevallen schrijft de arts het medicijn isotretinoïne voor. Dit is qua chemische structuur vergelijkbaar met vitamine A. Merknamen hiervan zijn Roaccutane en  Coratan. De afgelopen jaren schrijven artsen minder vaak antibiotica voor bij acne. Hiermee probeert de arts de ontwikkeling van resistente bacteriën te voorkomen.

Erysipelas (wondroos of belroos)

Erysipelas, in de volksmond wondroos of belroos genoemd, is een huidinfectie die wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze is meestal van het type Streptococcus of Staphylococcus pyogenes. De bacterie tast de oppervlakkige huidlaag aan.

Een wondje van erysipelas manifesteert zich meestal als een rode of roze plek op de huid. Soms is er sprake van een oedemateuze zwelling, lokale gevoeligheid en warme huid. Bijbehorende symptomen zijn hoge koorts en koude rillingen. Ook lage bloeddruk, hoofdpijn en zweten komt voor. Soms leidt wondroos ook tot de ontwikkeling van etterende blaren.

Erysipelas komt meestal voor op de benen. De wondjes kunnen zich in de loop van de tijd verspreiden.

De behandeling van erysipelas omvat vooral antibiotica. Soms wordt dit gecombineerd met natte en warme kompressen op de huid. Wanneer de laesie zich op de hand of het been ontwikkelt, moet je deze hoger houden. Dit kan door anders te liggen/zitten, of door een spalk om je hand te doen. Zo help je vloeistoffen af te voeren die door het oedeem worden veroorzaakt. Het voert ook de toxines af die worden geproduceerd door de bacteriën.

Erytrodermie (erythroderma, exfoliatieve dermatitis)

Erytrodermie is roodheid van de huid. Meestal zit deze roodheid over het hele lichaam. Het is een van de ernstige complicaties die kunnen ontstaan als gevolg van ontsteking van de huid. Erytrodermie kan optreden als effect van matige tot ernstige atopische dermatitis. Ook kan de aandoening optreden bij contactdermatitis. Of bij seborroe. Het kan ook optreden als complicatie van andere chronische huidziekten. Een hiervan is een vorm van psoriasis. Wanneer grote delen van de huid rood zijn en eruitzien als een brandwond, heet dit erythrodermische psoriasis.

Exfoliatieve dermatitis presenteert zich als wijdverspreide rode en ontstoken laesies op de huid. Het vereist gewoonlijk behandeling onder ziekenhuisopname. Dit om de huid af te koelen en uitdroging te voorkomen. Er worden dan steroïde crèmes en antibiotica gebruikt. Soms wordt een behandeling met diuretica gestart om de bijbehorende zwellingen en blaren in de huid te verminderen.

De aandoening op zich kan leiden tot de ontwikkeling van complicaties. Dit is zwelling van de huid, uitdroging, hartfalen. Ook komen infecties voor, hypothermie, eiwitverlies en ondervoeding. In ernstige gevallen kan het zelfs tot de dood leiden.

Bulleus pemfigoïd (parapemphigus)

Bulleus pemfigoïd is een zeldzame auto-immuunziekte. Qua kenmerken is de ziekte vergelijkbaar met pemphigus. Ze manifesteert zich in huiduitslag of blaren op de huid. Deze komen meestal voor in de lies, oksels en in de plooien van armen en benen. Iemand met pemfigoïd maakt antistoffen aan tegen eiwitten die de bovenste huidlaag met de onderste huidlaag verbinden. Hierdoor wordt de hechting tussen de bovenste en onderste huidlaag minder goed. Dit kan leiden tot stevige blaren die moeilijk kapotgaan. 

In tegenstelling tot pemphigus ontwikkelt pemfigoïd zich meestal op oudere leeftijd. Bovendien is er bij pemfigoïd zelden spraken van laesies in de mond. De behandeling bestaat meestal uit steroïdezalf. Dit is vaak samen met medicijnen om het immuunsysteem te onderdrukken. Ook worden antibiotica en ontstekingsremmende medicijnen gebruikt.

Ringworm (schimmelinfectie)

Ringworm. Credit: Shutterstock.

Ringworm, ook bekend als huidschimmel (dermatofytose) is een besmettelijke huidziekte.  Ze kan in verschillende delen van de huid voorkomen. Huidschimmel manifesteert zich in laesies die verschijnen als ringachtig rood/witte vlekken die jeuk veroorzaken. Het veroorzaakt ook schade aan de haarzakjes en zelfs kaalheid! De huidschimmel kan ook gericht zijn op de ledematen. Dit is dan meestal in de haarloze gebieden.

De ziekte werd in het verre verleden behandeld door de haren in het besmette gebied uit te trekken. Ook paste men verschillende natuurlijke middelen toe. Aan het begin van de twintigste eeuw werd een behandeling ontwikkeld met behulp van röntgenstraling voor de ziekte. Later bleek deze behandeling tumoren en aanverwante ziekten te kunnen veroorzaken. In 1960 werd het medicijn ‘griseofulvine’ goedgekeurd. Momenteel geven artsen dit aan mensen die ringworm op hun hoofdhuid hebben.

Contactdermatitis (allergisch eczeem)

Contactdermatitis is een inflammatoire huidziekte. Er zijn twee soorten. De eerste wordt veroorzaakt wanneer een vreemde stof de huid binnendringt. Dit kan via incisies. Op deze manier veroorzaakt deze vreemde stof direct een ontsteking. Deze soort heet irriterende contactdermatitis. De tweede soort is als een vreemde stof indirect het immuunsysteem kan activeren. Dit dan op een manier, die leidt tot ontsteking. Dat heet allergische contactdermatitis.

Laesies die typisch zijn voor contactdermatitis kunnen zich manifesteren als een rode, geïrriteerde huid. Ook komen schilfers voor, blaren, en verdikking van de huid. Dit gaat allemaal gepaard met een intens gevoel van jeuk.

Allergisch eczeem is de meest voorkomende huidziekte onder de bevolking.

Om contactdermatitis te behandelen, moet je eerst weten welke stof de ontstekingsreactie veroorzaakt. Dit wordt gedaan door iemand bloot te stellen aan stoffen waar mensen normaliter veel mee in aanraking komen. Denk hier aan textielproducten, cosmetica en schoonmaakmiddelen. Als je stopt ermee in contact te komen, houdt ook het eczeem op.

Hidradenitis suppurativa (HP)

Hidradenitis suppurativa. Credit: Shutterstock.

Hidradenitis suppurativa is een chronische inflammatoire huidziekte. Zij uit zich in ontstoken en pijnlijke laesies onder de huid. De ziekte wordt gekenmerkt door etterende pockets (abcessen) of harde bulten. Deze abcessen bevatten melk of een vettige substantie. Deze substantie is afkomstig is van de borstklieren. Normaal gesproken ‘smeert’ deze melk de huid en de haren. HP verschijnt meestal als iemand rond de twintig of dertig is. Het kan vele jaren aanhouden. De ziekte kan ontstaan door een genetische achtergrond. Ook kunnen verschillende omgevingsfactoren een rol spelen. 

De behandeling van hidradenitis supportiva omvat meerdere facetten. Allereerst is het belangrijk om huidhygiëne na te leven. Dit voorkomt opflakkeringen van de aandoening. Het volgen van een gezonde levensstijl en een gezond dieet is ook belangrijk. Dit omvat ook minder suiker en zuivel eten. Regelmatige beweging hoort hier ook bij. Soms worden antibiotica voorgeschreven. Ook worden medicijnen in de groep van TNF-alfa-remmers gebruikt.

Hyperhidrose (overmatig zweten)

Hyperhidrose ofwel ‘overmatig zweten’ is een veelvoorkomende huidziekte. Ze wordt gekenmerkt door overmatige afscheiding uit de zweetklieren. Dit kan optreden bij stressvolle situaties, door hormonale onbalans, door overgewicht en bij obesitas. Ook alcoholgebruik, andere ziekten, en een genetische achtergrond kunnen een rol spelen.

Het overmatig zweten kan op één bepaalde plek zijn. Het kan ook op meerdere plekken op het lichaam optreden. Hyperhidrose kan leiden tot huidirritatie en de ontwikkeling van infecties en vochtverlies. De behandeling bestaat uit verschillende crèmes en deodorant. In ernstige gevallen kunnen Botox-injecties worden gegeven. De botox wordt in de zenuwbanen in de huid gespoten. Dit blokkeert zenuwsignalen naar de zweetklier. Hierdoor wordt er geen zweet meer afgegeven.

Vijfde ziekte (erythema infectiosum)

Vijfde ziekte. Credit: Shutterstock.

Vijfde ziekte is een bijnaam voor een huidziekte die zich meestal in de kindertijd ontwikkelt. Zij wordt gekenmerkt door uitslag op de wangen. De bijnaam wordt gegeven omdat het ten onrechte als een andere huidziekte kan worden beschouwd. Het is de vijfde in de lijst van kinderziekten die worden gekenmerkt door besmettelijke huiduitslag.

De ziekte wordt veroorzaakt door het ‘parvovirus B19’. Met uitzondering van uitslag op de wangen, zijn er geen andere symptomen. Erythema infectiosum gaat meestal na een paar dagen over, zonder dat behandeling nodig is. Het is wel erg besmettelijk bij kinderen. 

Hemangioom

Hemangioom. Credit: Shutterstock.

Hemangiomen zijn goedaardige woekeringen van de bloedvaten. Ze kunnen zich op de huid ontwikkelen. Dan zien ze eruit als paarse of rode vlekken. In de kindertijd is dit vaak op het hoofd, in de nek en het gezicht. Soms komen hemangiomen ook voor in inwendige organen zoals de lever. 

Hemangiomen bereiken gewoonlijk hun piekgrootte op de leeftijd van vijf maanden. Ze verdwijnen geleidelijk vanaf het tweede levensjaar. De helft daarvan op de leeftijd van vijf.

Hemangiomen ontwikkelen zich bij maximaal een tiende van de baby’s in westerse landen. Ze komen vaker voor bij vrouwelijke baby’s. De oorzaak is niet met zekerheid bekend. Een theorie is dat te veel blootstelling aan oestrogeen een rol speelt. Oestrogeen is het vrouwelijke hormoon.

Hemangiomen worden soms behandeld met zalven. Soms injecteert een arts steroïden in de leasie. Ze kunnen ook met een operatie worden weggehaald. Als een zweer zich ontwikkelt, wordt vaak laserbehandeling aangeboden.

Pigmentatiestoornissen

Huidpigmentatiestoornissen zijn een groep huidziekten die worden gekenmerkt door een verandering in de pigmentatie. Dat betekent dat de huidskleur op bepaalde plekken verandert. Er kunnen zich witte plekken vormen. Dat heet hypopigmentatie. Soms wordt de huid donkerder. Dan heet het hyperpigmentatie. 

Pigmentatiestoornissen zijn het gevolg van het verlies van melanocyten. Dit zijn cellen die zich aan de onderkant van de epidermislaag van de huid bevinden. Melanocyten produceren melanine. Dit is de stof die verantwoordelijk is voor de huidskleur. Soms produceren de menalocyten te weinig of te veel melanine. Er is nog niet veel duidelijk over de redenen voor pigmentatiestoornissen. Onderzoekers denken dat er een genetische oorzaak is.

Melasma is een veelvoorkomende pigmentatiestoornis. Dit is een donkere verkleuring van het gezicht. Deze wordt veroorzaakt door hyperpigmentatie. Er is ook vitiligo, dat zijn lichte verkleuringen op de huid. Bij albinisme is er op de hele huid weinig tot geen pigment. In beide gevallen is hypopigmentatie de oorzaak.

Herpes (herpes simplex)

Herpes is de naam van een ziekte en van het virus dat het veroorzaakt. Herpes is een huidziekte die gepaard gaat met karakteristieke laesies. Deze zitten meestal op de lippen, dan heet het herpes nr. 1. Of ze zitten op de geslachtsdelen, dan heet het herpes nr. 2.

De laesies van de ziekte zijn in het eerste stadium meestal vlak. Ze gaan dan gepaard met  tintelingen, een branderig gevoel en intense jeuk. Later groeien ze uit tot gezwollen en pijnlijke blaren. Soms komt hier koorts en hoofdpijn bij.

Herpesblaren zijn vaak gevuld met heldere of troebele vloeistof. Ze kunnen etterig zijn. Dat betekent dat ze herpesvirussen bevatten. Wanneer de ziekte actief is, is het virus zeer besmettelijk. Dan wordt het van persoon op persoon overgedragen. Dit door contact met secreties.

De huisarts behandelt herpes met antivirale geneesmiddelen. Deze bevatten de werkzame stof aciclovir (Zovirax).

Vitiligo

Vitiligo. Credit: Shutterstock.

Vitiligo is een pigmentatiestoornis van hypopigmentatie. De stoornis treedt op als gevolg van schade aan de functie van de cellen die melanine produceren. Melanine is de stof die verantwoordelijk is voor de kleur van de huid. Bij vitiligo ontstaan witte vlekken op de huid.  Dit is voornamelijk op de uiteinden van de handen en rond de ogen en mond. Soms ook op de benen en de geslachtsorganen.

De bron van de ziekte is auto-immuun. Dat betekent dat het immuunsysteem de huidcellen om de een of andere reden aanvalt. Patiënten met een verstoord immuunsysteem lopen het risico de ziekte op te lopen. Dit zijn bijvoorbeeld patiënten met schildklieraandoeningen, maar ook met lupus. Het lijkt ook dat diabetici een hoger risico lopen om het te ontwikkelen.

De ziekte ontwikkelt zich bij 1-2 procent van de bevolking. Popzanger Michael Jackson had er ook last van!

Melanine beschermt de huid tegen de zon. Daarom is het gevaarlijk voor mensen met vitiligo om in de zon te gaan. Ze moeten goed zonnebrand smeren! Ook wordt de huid rondom de huidvlekken wel bruin, maar de huidvlekken zelf niet. De zon kan het verschil dus prominenter maken.

Er worden vaak crèmes of zalven voorgeschreven met lokale steroïden. Deze kunnen de vlekken vervagen. Ook wordt fototherapie gebruikt. Er zijn esthetische behandelingen voor de huid om pigmentatie te herstellen. Dit zijn bijvoorbeeld laserbehandelingen. Er zijn ook medicamenteuze behandelingen. Deze bevinden zich nog in de onderzoeksfase.

Mazelen (morbilli)

Mazelen. Credit: Shutterstock.

Mazelen is een zeer besmettelijke ziekte. Zij manifesteert zich door een huiduitslag die zich snel verspreidt. Mazelen wordt veroorzaakt door een virus uit de morbillivirusgroep. In de eerste fase wordt de ziekte gekenmerkt door lichte koorts, loopneus, keelpijn. Ook komt ontsteking van het bindvlies voor. Hiernaast: kenmerkende vlekken aan de binnenkant van het mondslijmvlies. Later verschijnen rode vlekken op de huid die zich geleidelijk verspreiden. Dit totdat ze bleek worden en verdwijnen.

Mazelen kan leiden tot complicaties. Hieronder longontsteking, meningitis en ernstige schade aan de functie van het immuunsysteem. Mazelen komt vooral voor binnen gemeenschappen waar kinderen er niet tegen gevaccineerd zijn.

Wratten (verruca vulgaris)

Wratten. Credit: Shutterstock.

Wratten zijn eigenlijk virale huidinfecties. Ze worden meestal veroorzaakt door een van de meer dan honderd stammen van het papillomavirus. Het papillomavirus veroorzaakt soms ook baarmoederhalskanker bij vrouwen.

Wratten kunnen na een tijdje verdwijnen. Ze kunnen ook jaren of zelfs een heel leven blijven. Soms kunnen ze terugkomen nadat ze zijn verdwenen.

Wratten kunnen verschillende vormen aannemen. Een eenvoudige vorm die boven de huid uitsteekt; een platte vorm; een vezelige vorm, of zelfs een wrat op de voet. Wratten zijn besmettelijk van persoon tot persoon.

Meestal kunnen wratten worden behandeld door ze te verbranden. Dit gebeurt met vloeibare stikstof of elektriciteit. Er zijn ook middeltjes die erop worden gesmeerd. Die kunnen ze ook helpen verdwijnen.

Lichen planus

Lichen planus is een chronische huidziekte die wordt gekenmerkt door schilferende huidlagen. Ze behoort tot de groep van papulosquameuze ziekten. Hieronder vallen ook psoriasis, pityriasis rubra pilaris en pityriasis rosea. De schilfering van lichen planus is echter fijner en meer gefixeerd dan bij psoriaris.

De ziekte manifesteert zich in relatief beperkte delen van de huid. Het wangslijmvlies wordt vaak getroffen. Ook het haar en de nagels kunnen worden aangetast. Lichen planus gaat vaak gepaard met scherpe tintelingen. Het ontwikkelt zich meestal op de leeftijd van 30-60 jaar. De oorzaak van de ziekte is onbekend. Een theorie is dat het een auto-immuunziekte is.

De behandeling bestaat meestal uit steroïde zalven. Ook wordt een systemische behandeling met steroïden toegepast, of medicijnen om het immuunsysteem te onderdrukken.

Pediculosis

Pediculosis is een huidziekte die wordt veroorzaakt door luizen. Deze luizen blijven aan je huid kleven en dringen je huid binnen. Vervolgens voeden ze zich met bloed zuigen. Luizen worden gemakkelijk van persoon op persoon overgedragen. Dat kan door licht contact, voornamelijk via haren. Pediculosis is daarom een wijdverbreid fenomeen in kleuterscholen en scholen.

Pediculosis gaat voornamelijk gepaard met tintelingen en jeuk. Dit vervelende gevoel merk je waar de luizen zich voortplanten. Dat gebeurt meestal op het hoofd. Na een paar weken infectie verergert dit. Dan neemt het aantal luizen toe. Soms kunnen de beten van luizen leiden tot een tweede infectie. Als de wond besmet raakt door iets anders.

Het is gebruikelijk om luizen in drie groepen in te delen. De eerste groep is de hoofdluis. Deze plant zich voort tussen de haren van het hoofd. De hoofdluis is de meest voorkomende. De tweede groep is de lichaamsluis. Deze plant zich voort in andere behaarde gebieden op je huid. De derde groep is de schaamluis. Deze plant zich voort tussen de haren van de geslachtsdelen. De schaamluis wordt overgedragen door seksueel contact.

Tegenwoordig zijn er veel middeltjes om met luizen om te gaan. Meestal gaan de luizen binnen enkele minuten dood, als ze worden blootgesteld aan zo’n middeltje. Vervolgens moet je het getroffen gebied wassen. Daarna kam je alles met een fijne kam door. Dit om de (dode) luizen en de eitjes te verwijderen. Bij de meeste producten moet de operatie na een paar dagen worden herhaald. Dit voorkomt dat een luis of een luizenei actief blijft. En zich weer voortplant na een aantal dagen.

Albinisme

Albinisime. Credit: Shutterstock.

Albinisme is een erfelijke ziekte en een pigmentatiestoornis. Zij is een stoornis van het extreme hypopigmentatietype. Albinisme wordt veroorzaakt door een verstoring in de melaninecellen. Deze cellen zijn verantwoordelijk voor de huidskleur. Soms komt albinisme samen voor met een verstoring van de pigmentatie van de ogen en het haar. Dat heet totaal albinisme. Soms is er alleen een gebrek aan kleur in de ogen. Dat heet oculair albinisme.

Albino’s hebben een hoge gevoeligheid voor licht. Ze lopen ook een hoger risico op het ontwikkelen van huidkanker.

Papulosquameuze ziekten

De papulosquameuze aandoeningen zijn een groep van vier chronische huidziekten. Ze manifesteren zich als schilferige huidplaque. Hieronder valt psoriasis, pityriasis rubra pilaris en pityriasis rosea.

Melasma

Melasma. Credit: Shutterstock.

Melasma, ook wel huidvlekken genoemd, is een pigmentatiestoornis. Er is dan sprake van hyperpigmentatie, door een overmatige productie van melanine. Melanine is verantwoordelijk voor de huidskleur.

Het fenomeen komt vooral voor bij vrouwen. Dit is blijkbaar als gevolg van hormonale secreties. Melasma wordt erger bij het nemen van anticonceptiepillen of tijdens de zwangerschap.

De aandoening wordt vaak erger als iemand in de zon gaat zitten. Daarom wordt mensen die er gevoelig voor zijn, afgeraden in de zon te gaan. Het is dan ook belangrijk om zonnebrandcrème te smeren.

Om melasma te behandelen worden soms zalven gebruikt. Deze zalven maken de huid lichter. Er zijn ook esthetische behandelingen. Dit zijn bijvoorbeeld laserbehandelingen en fototherapie. Soms wordt vastgesteld dat er een hormonale oorzaak is. Het stoppen van het nemen van anticonceptie kan dan helpen.

Schurft (scabies)

Schurft. Credit: Shutterstock.

Jeuk kan een symptoom zijn van veel huidziekten. Een ziekte met heel veel jeuk is ‘schurft’. Deze jeuk is het gevolg van een allergische reactie. Deze reactie volgt op infectie met een parasiet. Dit is een teek, met de naam ‘Sarcoptes scabiei’. Deze teek bijt in de huid. Vervolgens dringt hij de binnenste laag van de huid binnen. Daarna begint hij zich te vermenigvuldigen.

De teek legt eieren diep in de huid. Deze eitjes komen snel uit. De teken die hieruit komen, komen weer naar het huidoppervlak. Daar vermenigvuldigen ze zich. Vervolgens dringen ze weer zelf de huid binnen. Zo gaat het proces maar door. De belangrijkste symptomen van scabies zijn jeuk, huiduitslag en tintelingen. Deze symptomen beginnen meestal wanneer de eerste eitjes uitkomen. Dat is drie tot vier weken na de eerste infectie. In ernstige gevallen kan de ziekte zich verder ontwikkelen. Er ontstaat dan een infectie in alle delen van het lichaam. Dat heet ‘crusted scabies’.

De teek verspreidt zich gemakkelijk. Als je iemand anders’ beddengoed of handdoeken gebruikt, kan je al schurft krijgen. Dit gebeurt vooral in de wintermaanden. Scabies komt vooral voor in gebieden met slechte hygiëne. Én bij veel mensen op elkaar. Dat gebeurde vroeger nog wel eens in militaire kampen.

De behandeling van schurft bestaat uit een crème. Deze crème bevat de werkzame stof permethrine. Permethrine doodt de teken. Je moet de zalf op je hele lichaam aanbrengen. Het is namelijk niet bekend waar de teken precies zijn. Een tot twee weken later moet je je weer helemaal insmeren. Ook moet alle kleding en je beddengoed worden gewassen.

Sclerodermie

Sclerodermie. Credit: Shutterstock.

Sclerodermie, ook wel ‘systemische sclerose’ genoemd, is een heftige auto-immuunziekte. Zij is multisystemisch, inflammatoir, en chronisch van aard. Sclerodermie heeft invloed op bindweefsel in het hele lichaam. Zij wordt gekenmerkt door huidlaesies en ernstige complicaties in inwendige organen. Soms overlijden mensen aan sclerodermie.

Sclerodermie ontwikkelt zich bij 1-3 per honderdduizend mensen. Het breekt meestal uit rond een leeftijd van 30 tot 65 jaar. Bij vrouwen meer dan mannen. Het is niet precies bekend waar sclerodermie vandaan komt. De ziekte zorgt ook voor schade aan de kleine bloedvaten en haarvaten. Ook zorgt het voor afzetting van collageenachtige eiwitvezels in bindweefsel.

Sclerodermie wordt gekenmerkt door aantasting van de huid. Zij wordt geclassificeerd volgens de ernst van de huidaandoening. Bij beperkte ziekte is de huid alleen dik op het gezicht en de handen. Ook is de huid dan dik onder je ellenboog en knieën. Bij wijdverbreide ziekte wordt de huid dikker in andere gebieden. Dit zijn dan de armen, dijen en rug. De ziekte kan leiden tot verschillende complicaties. Hieronder valt pulmonale hypertensie. Ook het fenomeen van Raynaud komt voor. Dit is een complicatie die wordt gekenmerkt door koude handen en voeten. Ook levert het complicaties op bij het functioneren van essentiële interne organen. Dit zijn bijvoorbeeld de longen, nieren en het hart. Het fenomeen van Raynaud wordt gekenmerkt door hoge morbiditeit en mortaliteit.

De huidige behandeling voor sclerodermie helpt de symptomen te verminderen. Het verzacht de huid en vermindert ontstekingen. Ook worden medicijnen gegeven om verschillende complicaties te verminderen. Als deze zich voordoen. Onderdeel van de behandeling is het smeren met zalven. Deze zalven bevatten meestal niet-steroïde anti-inflammatoire stoffen uit de NSAID-groep bevatten. Ook worden steroïden gegeven, maar die zijn niet zo effectief bij deze ziekte. Verder worden medicijnen gegeven om het immuunsysteem te onderdrukken. Dit is bijvoorbeeld methotrexaat of cyclosporine.

Huidkanker

Huidkanker is een kwaadaardige ziekte van de huidcellen. Ze is is onderverdeeld in vier hoofdtypen:

Basaalcelcarcinoom. Dit is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Ze ontstaat vanuit de basale cellen in de buitenste laag van de huid. Mensen die veel in de zon komen, lopen risico. Vooral als ze een lichte huid hebben en lichtgekleurde ogen. De laesies van de ziekte verschijnen vaak als wonden. Deze wonden blijven lang open en genezen niet. Het lijken roze gezwellen. Ze kunnen pijn doen, jeuk geven en korsten vormen. De diagnose wordt meestal gesteld met een biopsie. Dan wordt een deeltje van de huidlaesie genomen. Deze wordt vervolgens naar een pathologisch laboratorium gestuurd.

Basaalcelcarcinoom wordt behandeld door ten eerste blootstelling aan de zon te vermijden. Vervolgens wordt de laesie chirurgisch weggesneden. De leasie kan ook worden behandeld met koude, elektrische apparatuur. Ook kan hij worden bevroren met vloeibare stikstof. Er zijn daarnaast bestralingsbehandelingen. Ook bestaat er een geleidelijke verwijdering van de lagen van de tumor. Dit gebeurt onder een microscoop. Dat heet de MOHS-methode.

Plaveiselcelcarcinoom (‘plaveiselcelkanker’) is de tweede groep van huidkanker. De laesies van deze soort kanker worden gekenmerkt door een plaveiselplaque. Ze ontwikkelt zich vaak in delen van de huid die eerder verbrand zijn geweest. Ook komt het voor op de plek van eerdere ontstekingen en verwondingen.

Deze kanker wordt gevormd uit plaveiselcellen. Deze zitten in de buitenste epidermislaag van de huid. Plaveiselcelcarcinoom gaat gepaard met schilfers op de achterkant van de nek. Ook komen er schilfers in het haar voor. En verdikking van de nagels. De laesies van de ziekte zien eruit als kleine bultjes. Ook kunnen ze eruitzien als rode vlekken met schilfers. Mensen die veel in de zon komen, lopen risico op plaveiselcelcarcinoom. Extra risico is het hebben van blond haar. Of het hebben van lichte ogen. De laesies van de ziekte verschijnen vaak als wonden. Deze wonden genezen erg langzaam. De diagnose wordt meestal gesteld met een biopsie. Dan wordt een deeltje van de huidlaesie genomen. Deze wordt vervolgens naar een pathologisch laboratorium is gestuurd. De behandeling van plaveiselcelcarcinoom is dezelfde als die van basaalcelcarcinoom.

Melanoom. Een melanoom is een van de moeilijkst behandelbare vormen van huidkanker. Zij ontstaat door de ongecontroleerde deling van melanocytcellen. Deze zitten in de buitenste epidermislaag van de huid en produceren melanine. Melanine is verantwoordelijk voor de huidskleur.

Een melanoom wordt gekenmerkt door een tumor. Deze tumor verschijnt vaak als een abnormale moedervlek op de huid. Geleidelijk verspreidt deze zich naar andere organen. Dat gaat via de lymfeklieren en bloedvaten. Dat kan leiden tot metastasen. Er zijn verschillende soorten melanoom. Dit is afhankelijk van het deel van het lichaam waar de ziekte zich ontwikkelde. Het risico op de ziekte is groter bij mensen die worden blootgesteld aan de zon en de straling die daaruit voortkomt. Mensen die veel naar de zonnebank gaan, bijvoorbeeld. Ook mensen met een lichte huid lopen meer risico. Net als mensen met meerdere moedervlekken. Of genetische aanleg. Ook mensen met een verzwakt immuunsysteem lopen risico.

Een abnormale moedervlek wordt gekenmerkt door bepaalde afwijkingen. Dit kunnen afwijkingen zijn in de geometrie. Dan is de moedervlek asymmetrisch. Een moedervlek met een niet-afgeronde rand is ook een afwijking. Of een moedervlek met een niet uniforme kleur. Of als de diameter groter is dan 5 millimeter. Of als de moedervlek jeuk geeft. Ook als de moedervlek soms dikker of dunner is.

Melanomen worden op verschillende manieren behandeld. Soms is het melanoom minder dik dan 1 millimeter. Dan kan hij worden weggesneden. Af en toe is het melanoom al in een vergevorderd stadium. Dan kan bestraling nodig zijn, of een operatie. Dat is om de betrokken lymfeklieren te verwijderen. Ook is dan een behandeling met een hoge dosis interferon-alfa nodig. Er zijn ook medicijnen ontwikkeld. Deze versterken het immuunsysteem in de strijd tegen de ziekte.

Merkelcel huidkanker: Merkelcelkanker is een zeldzame vorm van huidkanker. Ze wordt beschouwd als een gewelddadige neuro-endocrine tumor. Deze ontstaat uit merkelcellen die ook in de buitenste huidlaag worden aangetroffen. De laesie van de tumor verschijnt meestal op plekken die veel in de zon komen. Dit is het gezicht of de achterkant van de nek. De huidskleur kan veranderen. Ook kan er een roze of rode bult ontstaan. Deze bult is meestal pijnloos. Hij verandert daarna vaak in een open zweer. Deze geneest niet gemakkelijk.

Merkelcelcarcinoom is zeldzaam. De afgelopen jaren komt het echter meer voor.

Meestal wordt de carcinoom door chirurgische excisie weggehaald. Soms bestraalt de arts de betrokken lymfeklieren. In ernstige gevallen wordt de ziekte behandeld met een immunotherapie-medicijn.

Lichtgevoeligheid

Fotosensitiviteit is een verhoogde gevoeligheid voor zonnestralen. Deze kan zich uiten in urticaria. Dat is een huiduitslag als gevolg van blootstelling aan de zon. Deze polymorfe lichtuitbarsting treedt gewoonlijk op in de lente. Soms in de zomer.

Het is meestal niet nodig om urticaria te behandelen. Het gaat vaak na een paar dagen over. Dan moet je wel uit de zon blijven. Soms worden mensen met een klein beetje zonlicht behandeld. Dit heet fototherapie. Dat kan toekomstige opflakkeringen voorkomen.

Folliculitis

Folliculitis is een etterende ontsteking of inflammatoire knobbel. Zij omringt de haarzakjes. De ziekte ontwikkelt zich voornamelijk in de oksel of baard. Folliculitis wordt veroorzaakt door een lokale bacterie. Deze zijn meestal het type Staphylococcus aureus of Pseudomonas aeruginosa.

Folliculitis lijkt op hidradenitis supportiva, vooral in de eerste fase.

De ziekte wordt behandeld met lokale antibiotische zalven.

Pyodermie

Pyodermie is een groep van infectieuze huidziekten. Ze wordt veroorzaakt door de streptokokkenbacterie. De ziekte is meestal gericht op bepaalde delen van de huid. Vooral de plooien van het lichaam. Er zijn verschillende soorten pyodermie. Dit is afhankelijk van waar de infectie zich op de huid ontwikkelt. Soms ziet de infectie eruit als prikplekken. Dit zijn rode laesies. Soms zijn het diffuse huidvlekken. 

De soorten pyodermie zijn onder meer: impetigo, folliculitis, pusophoping rond de haarzakjes (steenpuist) of een zweer op de huid.

Pyodermie wordt vaak behandeld met antibiotische zalven. Dit is meestal voor een periode van 3-4 weken. Soms is een langere behandeling nodig. Dat is zo, als de laesies steeds terugkomen. In dat geval geeft de arts soms ook orale antibiotica gegeven.

Pyodermie gangrenosum

Pyoderma gangrenosum is een zeldzame auto-immuun inflammatoire huidziekte. Ze manifesteert zich in open zweren op de huid. Dit is voornamelijk op de benen. De ziekte kan zich ontwikkelen als een complicatie van een andere ontstekingsziekte. Bijvoorbeeld reumatoïde artritis. Of inflammatoire darmziekten, de ziekte van Crohn en colitis ulceros. Het kan ook een complicatie zijn van hydradenitis suppurativa.

De behandeling van zweren van pyoderma gangrenosum bestaat uit meerdere onderdelen. Vaak worden medicijnen gegeven om het immuunsysteem te onderdrukken. Zoals ciclosporine. Ook wordt de open wond behandeld. Met verband, vitamines, drukcellen en zelfs maden. Dit is vergelijkbaar met de behandeling van diabeteszweren. Soms wordt de zweer operatief verwijderd.

Pityriasis rubra pilaris

Pityriasis rubra pilaris (PRP). Credit: Shutterstock.

Pityriasis rubra pilaris (PRP) is een chronische huidziekte. Ze manifesteert zich door schilferige laesies. PRP behoort tot de groep van papulosquameuze ziekten. Hierin is ze vergelijkbaar met psoriasis, lichen planus en pityriasis rosea.

De laesies van de ziekte bedekken vaak grote delen van de huid. Ze gaan gepaard met een verdikking van de huid. Dit alles heeft een oranje tint.

De oorzaak van de ziekte is onbekend. Studies hebben wel genetische factoren geïdentificeerd. Zoals een mutatie in het gen gemarkeerd met de letters CARD14.

De behandeling wordt meestal gegeven met geneesmiddelen uit de retinoïdegroep. Deze zijn een derivaat van vitamine A. Ook worden geneesmiddelen gebruikt die het immuunsysteem onderdrukken.

Pityriasis rosea

Pityriasis rosea. Credit: Shutterstock.

Pityriasis rosea is een chronische huidziekte. Ze uit zich in schilferige laesies en behoort tot de groep van papulosquameuze ziekten. Daarmee is ze vergelijkbaar met psoriasis en pityriasis rubra pilaris.

De ziekte komt relatief vaak voor. Ze ontwikkelt zich bij 150 per honderdduizend mensen. Meestal op de leeftijd van 15-40 jaar. Pityrasias rosea kenmerkt zich door een roze uitslag naast de schilfers. Vandaar de naam. Rosacea betekent namelijk roze. Meestal verschijnt een eerste laesie in het midden van het lichaam. Dus de borst of rug. Deze laesie heeft een diameter van enkele centimeters. Later ontwikkelen zich laesies die verspreid zijn op de rug of borst. Af en toe ook op de ledematen. De uitslag jeukt meestal niet. Heel af en toe kan ze ook op het gezicht verschijnen. Dan gaat het wel gepaard met ernstige jeuk.

De uitslag die pityriasis rosea kenmerkt, ontwikkelt zich vaak tijdens de overgangsseizoenen. Hij verdwijnt vanzelf na een paar weken zonder behandeling. In geval van jeuk is behandeling met lichte zalven met steroïden vereist. Blootstelling aan de zon helpt ook tegen de laesies. Het kan echter wel leiden tot pigmentatiestoornissen. Deze zullen zich dan uiten in hyperpigmentatie en bruine vlekken.

Pemphigus

Pemphigus is een zeldzame auto-immuunziekte. Ze manifesteert zich in blaren op de huid en slijmvliezen. Dit is als gevolg van de afzetting van IgG-antilichamen in de intercellulaire ruimte van de epidermis.

Pemphigus kan ontstaan door blootstelling aan verschillende externe factoren. Dit kan zijn: voedsel, pesticiden, medicijnen, straling van de zon, hormonen, infecties of gewoon stress.

Pemphigus is een zeldzame ziekte. De incidentie wordt geschat op maximaal 3 gevallen per honderdduizend mensen. De behandeling is meestal gericht op symptoomonderdrukking. Dit wordt gedaan door steroïden en geneesmiddelen die het immuunsysteem onderdrukken. Soms wordt bloed toegediend dat immunoglobulinen bevat.

Cellulitis

Cellulitis is een infectieuze inflammatoire huidziekte. Ze wordt veroorzaakt door een bacterie. Dit is meestal Streptococcus of Staphylococcus pyogenes. Deze beschadigt de lederhuid en dringt het onderhuidse bindweefsel binnen.

Cellulitis manifesteert zich in rood/roze vlekken op de huid zonder duidelijke grenzen. Soms komt een oedemateuze zwelling voor. Ook lokale gevoeligheid en een warme huid. Bijbehorende symptomen zijn: hoge koorts, koude rillingen, lage bloeddruk, hoofdpijn en zweten. Soms kan cellulitis leiden tot de ontwikkeling van etterende blaren.

De huidziekte komt meestal voor in het gezicht rond de oogkas. Ook komt het veel op de benen voor. De vlekken van de ziekte kunnen zich met de tijd verspreiden.

Cellulitis wordt behandeld met antibiotica, meestal penicilline. Soms in combinatie met natte en warme kompressen op de huid. Soms ontwikkelt een laesie zich op de hand of het been. Als het op iemands been is, wordt iemand neergezet of moet hij gaan liggen. Als het op iemands hand is, wordt er een spalk gebruikt. Zo kunnen de vloeistoffen die het oedeem veroorzaken makkelijker worden afgevoerd.

De cellulitis als huidinfectie moet worden onderscheiden van een ander medisch fenomeen. Dit staat bekend als cellulite, en is een onderhuidse vetophoping. Daarvoor bestaan cosmetische behandelingen.

Keratose

Keratosis pilaris. Credit: Shutterstock.

Keratosis pilaris is een veelvoorkomend huidverschijnsel. Ongeveer een kwart van de kinderen heeft het. Het manifesteert zich in een ruwe huid met rode bultjes. Je ziet het voornamelijk op de armen, dijen en wangen. Soms is keratose een complicatie van atopische dermatitis.

De laesies van keratose worden veroorzaakt door een verstopping van de haarzakjes. Deze verstopping komt hoogstwaarschijnlijk door een combinatie van genetische en omgevingsfactoren.

Het fenomeen is niet besmettelijk. Keratose heeft ook geen medische gevolgen. Meestal wel esthetische. Het gaat meestal over op volwassen leeftijd.

De behandeling wordt meestal gegeven met lokale zalven die salicylzuur of retinoïden bevatten. In het geval van een lokale ontsteking schrijft de dokter steroïde zalven voor.

Keratinisatiestoornissen (keratonosen)

Keratinisatiestoornissen van de huid zijn een groep huidziekten die worden gekenmerkt door verdikking van de huid. Deze verdikking is het gevolg van keratinisatie. Dit is een proces waarbij keratinocytcellen een overmaat aan keratine produceren. Dit treedt op in de epidermis. Het proces kan leiden tot een droge huid en schilfering. Het kan ook zorgen voor de ontwikkeling van puistjes en laesies. Er is een aantal aandoeningen binnen deze groep.

Ichthyosis. Dit zijn huidschilfers die een genetische oorzaak hebben. Meestal verschijnen ze bij de geboorte of in de eerste paar dagen daarna. Soms wordt ichtyosis zelfs ‘vissenschubben’ genoemd! Dit als het grote delen van het lichaam omringt. De behandeling bestaat meestal uit het geven van baden met oliën, en zalven. Soms worden medicijnen gegeven uit de retinoïdegroep. Deze kunnen echter pas na de puberteit worden gegeven. Ze kunnen namelijk invloed hebben op de groei. Mensen die last hebben van ichthyosis kunnen in de zomermaanden verlichting voelen.

Verworven ichthyosis: dit is een schilfering van de huid die zich tijdens het leven ontwikkelt. De oorzaken van de ontwikkeling zijn niet met zekerheid bekend.

Het syndroom van Sjögren. Dit syndroom is een auto-immuunziekte die zich onder andere manifesteert in een droge huid. Deze treedt op als gevolg van keratinisatie. Daarnaast werken de uitscheidingsklieren in het lichaam niet goed. Ook is er een significante afname van de afscheiding van speeksel en tranen. Ook hebben mensen met dit syndroom een ernstig droge mond en ogen. De behandeling bestaat vooral uit symptoombestrijding. Dokters schrijven traanvervangers voor. Ook gebruiken mensen mondspoelingen. Er is ook een speciaal apparaat om de speekselklieren te stimuleren.

Voetschimmel (tinea pedis)

Voetschimmel is een veelvoorkomende huidziekte. Zij treft tot wel zeventig procent van de bevolking. De ziekte wordt veroorzaakt door een schimmelinfectie in de voet. Ze leidt tot bultjes, roodheid, droogheid en jeuk in het gebied van de voet. Soms ontstaan scheuren in de huid en bloedingen. Het kan ook zorgen voor de ontwikkeling van blaren. Deze vergroten het risico op infecties.

De behandeling van deze aandoening vereist regelmatig wassen van de voet. Dit moet met water en zeep, en daarna moet je je goed afdrogen. Vooral tussen de tenen! Dit voorkomt vochtige omstandigheden die leiden tot de groei van de schimmen. Ook wordt aangeraden anti-schimmelzalven te gebruiken. In ernstige gevallen schrijft de dokter orale antischimmelpillen voor. Deze vereisen dan wel controle van de leverfunctie.

Rosacea

Rosacea. Credit: Shutterstock.

Rosacea is een veelvoorkomende huidziekte. Ze ontwikkelt zich bij ongeveer twintig tot 25 procent van de volwassenen. Rosacea manifesteert zich in een blijvende rode uitslag op de gezichtshuid. Deze rode uitslag is soms branderig. Dat is dan vooral zo op het voorhoofd en de kin. De ziekte wordt soms ‘acne voor volwassenen’ genoemd. Af en toe gaat de uitslag namelijk gepaard met puistjes.

De oorzaak van de ziekte is niet duidelijk. Het lijkt een combinatie van genetische en omgevingsoorzaken te zijn. Deze leidt vervolgens tot verwijding van bloedvaten en de ontwikkeling van een rode huid. De parasiet ‘Demodex’ op de huid wordt in verband gebracht met rosacea. Alsook verschillende darmbacteriën, waaronder Helicobacter pylori.

De behandeling van de ziekte omvat gewoonlijk crèmes die antibiotica en andere stoffen bevatten. In meer gecompliceerde gevallen schrijft de arts soms orale antibiotica voor. Ook gebruiken mensen roaccutane of coratan. Soms wordt de huid dikker als je last hebt van rosacea. Dan kan laserbehandeling nodig zijn.

Meerdere moedervlekken

Meervoudige naevi is een huidfenomeen. Het wordt niet altijd als huidziekte gezien. In de meeste gevallen zijn moedervlekken namelijk goedaardige tumoren. Deze hebben dan geen medische gevolgen. Moedervlekken kunnen echter kwaadaardig zijn. Soms veranderen normale moedervlekken in kwaadaardige. Dan kunnen ze een symptoom zijn van huidkanker. Sommige mensen hebben meer dan vijftig moedervlekken over hun hele lichaam. Dan lopen ze een verhoogd risico op het ontwikkelen van huidkanker.

Sommige moedervlekken of huidvlekken worden als risicovol gezien. Deze hebben vier kenmerken:

Geometrie. De moedervlek is asymmetrisch. De ene kant is niet gelijk aan de andere.

Rand. De moedervlek heeft een ongedefinieerde, onafgeronde, of onduidelijke rand.

Kleur. De moedervlek heeft geen uniforme kleur. Ze bevat verschillende tinten van bruin, zwart, rood, roze, wit of blauw.

Grootte. De moedervlek heeft een diameter groter dan zes millimeter. Dit is de diameter van een potlood.

Gordelroos (herpes zoster, zona)

Herpes zoster. Credit: Shutterstock.

Gordelroos is een veelvoorkomende huidziekte. De laatste jaren komt ze minder voor, omdat er een vaccin voor beschikbaar is. Herpes wordt veroorzaakt door het varicellazostervirus. Dit virus kan ook waterpokken veroorzaken.

Gordelroos wordt gekenmerkt door pijnlijke laesies die horizontaal zijn gerangschikt. Dit lijkt op een riem. Meestal is dit rond de borst/buik of rug. Aan één kant van het lichaam. In uitzonderlijke gevallen is dit op de ledematen, of het gezicht. Deze laesies veranderen geleidelijk in blaren. De pijn die de laesies geven lijken op zenuwpijnen. Ze geven een branderig of tintelig gevoel. De blaren verdwijnen meestal na een aantal weken. Je kunt de pijn echter veel langer voelen. 

De behandeling bestaat uit een antiviraal middel. Dit middel bevat de werkzame stof aciclovir (Zovirax).

In de afgelopen jaren is er een vaccin ontwikkeld. Dit is bedoeld voor de oudere bevolking om gordelroos te voorkomen. Het vaccin wordt ook aanbevolen voor volwassenen die al zijn geïnfecteerd.

Luieruitslag

Luieruitslag is een veelvoorkomend huidfenomeen. Veel baby’s hebben er last van. Het uit zich in irritatie en roodheid van de huid. Deze irritatie zit in het gebied dat door de luier wordt bedekt. Dit zijn de billen, dijen en rond de geslachtsdelen. Soms veroorzaakt luieruitslag het vervellen van de huid en snijwonden. Dit kan rusteloosheid en huilen veroorzaken als je de luier verschoont. Of de baby wil wassen.

De belangrijkste oorzaak van luieruitslag is contact met de afscheiding van de baby. Dit gebeurt vooral als de luier niet snel genoeg wordt verschoond. Het kan zich ook ontwikkelen door het wrijven van de luier over de huid. Ook kan een schimmelinfectie een oorzaak van luieruitslag zijn. Daarnaast atopische dermatitis, of seborroe. Ook een antibioticabehandeling kan invloed erop hebben. Dit door de darmflora te beïnvloeden die beschermt tegen uitslag.

Luierdermatitis wordt vaak behandeld met huismiddeltjes. Bijvoorbeeld door een zalf of crème aan te brengen voordat je een nieuwe luier aandoet. Ook dagelijks wassen in warm water helpt. Het gebruiken van grotere luiers tijdens de uitslagfase helpt ook. Zepen en doekjes met alcohol kunnen het fenomeen verergeren. Gebruik ook geen steroïde zalven zonder een arts te raadplegen. Dit uit angst voor bijwerkingen. 

Auteur

Dit artikel is geschreven door Dan Even. Professor Arnon Cohen heeft ondersteuning verleend. Hij is specialist in dermatologie en seksuele geneeskunde. Ook is hij directeur van huidgezondheidszorg in het zuidelijke district van Klalit Health Services in Israël.