HALOTHERAPIE IN DE ZAANSTREEK, EEN THERAPIE VOOR NEUS, BRONCHIËN EN LONGEN; NATUURLIJK ÉN AANVULLEND, NADRUKKELIJK NIET ALTERNATIEF (31-03-15), door dr. (pedagogie) Stan Baars

De Zaanstreek: geen gezonde lucht

Afgelopen weekend had ik mijn broer aan de lijn. Deze heeft jarenlang bij de marine gevaren. Hij vertelde over de sterrenhemel boven de Atlantische Oceaan, je kon dan ’s nachts, bij helder weer, de Melkweg van horizon tot horizon volgen. Zelfs waar hij kampeert in de Elzas, is deze Melkweg waarneembaar als een band van vernevelde sterren. Deze band loopt parallel aan de stroming van de Rijn.

Vieze en bruine lucht

Kom daar ‘ns om in ons woongebied. Mijn broer meldde ook dat al boven de Noordzee het zicht op de sterren minder wordt, ook bij uiterst helder weer. En dat de Randstad vanaf zee, dus duidelijk buiten de kust, is te zien als een vieze en bruine lucht.

Onzorgvuldig industrieel beleid

Deze persoonlijke waarnemingen, hoe subjectief ook, zeggen iets over de kwaliteit, beter het gebrek daaraan, van onze buitenlucht. Dit is iets wat in Oost Europa onmiddellijk kan worden benaamd, ook daar heeft men te maken met smerige lucht als gevolg van onzorgvuldig industrieel beleid.  Deze omstandigheden leidden dan ook tot een reeks aan ademhalingsziekten en de daaropvolgende bestrijding daarvan. In Polen, Wit Rusland en Rusland wonen de nodige experts op dit gebied.

Verschillende ademhalingsziekten

Er treden hier een aantal ademhalingsziekten op, soms al op jonge leeftijd, juist vanwege de weinig gezonde lucht in de Zaanstreek. Dit gebrek, wij weten het, wordt veroorzaakt door de eigen Zaanse industrie, de Hoogovens, Schiphol en het vele autoverkeer.

Chronisch longemfyseem

De opsomming van verschillende ademhalingsziekten laat een grote diversiteit zien. Te denken is aan achtereenvolgens chronisch longemfyseem ofwel chronische bronchitis, astma, taaislijmziekte en aandoeningen aan de neus, eventueel in combinatie met eczeem of andere huidziekten.

Tekort aan ademhaling

Het mag voor zich spreken dat deze aandoeningen de gesteldheid van de patiënt behoorlijk kunnen aantasten. Tekort aan ademhaling, een versnelde ademhaling die gepaard gaat met hijgen, de productie van slijm in de longen, de bronchiën en de neusholte én, niet onbelangrijk, een verminderd vermogen tot lichamelijke inspanning. De kwaliteit van leven is, zeker als de ziekte permanent is, blijvend aangetast.

Zoutbehandeling in zoutgrotten

In Oost Europa, men is daar niet voor niets deskundig op het gebied van ademhalingsziekten, kent men de zogeheten zouttherapie, halotherapie. Deze bestaat eruit dat men de patiënten, vanaf 10 jaar, voor korte of langere tijd een verblijf in een zoutgrot/zoutmijn aanbiedt. Zo meldde de Daily Mail, het Engelse dagblad, in de uitgave van 26 maart jl. over wel meer dan 7.000 kinderen in Wit Rusland die in de tunnels van de zoutmijn van Soligorsk deze behandeling ondergaan. Op een diepte van wel 350 tot 420 meter spelen zij korfbal, tafeltennis en lezen boeken, het laatste terwijl zij op strandstoelen uitrusten. De weldadige atmosfeer van het vocht opnemende en luchtzuiverende microklimaat doet wonderen in de bestrijding van astma en longemfyseem. Ook de zoutmijn in de nabijheid van de hoofdstad Minsk biedt dergelijke behandelingen aan die wel 19 dagen omvatten. De medische autoriteiten en het Ministerie van Gezondheid geven aan dat na een dergelijk verblijf 70% van de patiënten zich een stuk gezonder voelen en dit gevoel vasthouden over een periode van een half tot twee en half jaar.

De gezonde atmosfeer dankt haar werking aan het 300 miljoen jaar oude zogeheten potassiumzout met daartussen lagen van sylvinite (een mengsel van kalium en natriumchloride) en steenzout.  Deze combinatie bestrijdt kwalijke bacteriën en is een wapen tegen allergieën. Bij de grotbehandeling in Wit Rusland wordt eerst de lucht gezuiverd van onzuiverheden als aarde, microben en allergie opwekkende stoffen. De lucht daar, stelt men, is daarmee schoner dan in een operatiekamer van een gemiddeld ziekenhuis. De zoutgrotten vormen onderdeel van een kliniek met ook bovengrondse faciliteiten als zwembad, sauna, zonnebank en, niet onbelangrijk voor de jeugdige bezoekers, een sap-bar. Per keer zijn 70 deelnemers welkom voor de behandeling die bijna drie weken kan duren.

De kliniek bij Soligorsk biedt behandelingen aan tegen astma van de bronchiën, longemfyseem, chronische bronchitis, astma van de neus en zogeheten rinitis d.i. de acute of permanente ontsteking van het neusslijmvlees.

Kunstmatig aangelegde zoutgrotten en –kamers en onderzoek

Juist omwille van de weldadige werking kent Oost Europa ook kunstmatig aangelegde zoutgrotten en –kamers. In Polen, Wit Rusland, Hongarije en Rusland bestaat een overvloed aan dergelijke weldadige behandelingsfaciliteiten voor hen die problemen ondervinden met hun ademhaling. Verschillende daarvan zijn speciaal ingericht voor de medische begeleiding van kinderen. Dus ook degenen onder 10 jaar kunnen daar terecht. Onderzoek, uitgevoerd door medische deskundigen uit zowel Oost en Midden Europa als door experts uit Verenigde Staten, Groot Brittannië, Australië en Canada bewijst de positieve werking van de zouttherapie, ondanks het gegeven dat de Angelsaksische wereld het verschijnsel zoutgrot of –kamer veel minder kent (Beaumon S., Falkenbach A., Fainburg G. en Linde K. 2001; CD001741). Onderzoekers uit het Westen geven aan dat nader onderzoek is geboden om met meer precisie de genezing van patiënten in kaart te kunnen brengen.

Zo liepen in 2014 drie Australische onderzoekers 151 artikelen na (Rasleigh R., Smith S. en Roberts N. 2014, PMC3937102) waarin de behandeling van longziekten werd beschreven en waar de therapie door het inhaleren van zout (halotherapie) expliciet aan de orde kwam. Daaropvolgend schreven de drie over nader gecontroleerde vervolgonderzoeken met 1.041 deelnemers waarvan 661 in de behandelings- en 380 in de controlegroep. Men omschrijft de besproken halotherapie als veelbelovend, verwijst naar de behaalde successen in Oost Europa en noemt de opkomst van centra voor halotherapie in Australië, de Verenigde Staten, West Europa en Canada. De onderzoekers in kwestie vinden het te vroeg om na de studie van de artikelen tot een definitieve inschatting te komen maar zeggen zij, de resultaten hoe voorlopig dan ook, wettigen meer studie omwille van de positieve onderzoeksgegevens tot dusver. In het oog lopend was bij voorbeeld de bevinding dat na zoutgrot- of halotherapie in Rusland, bij 95% van de onderzochte patiënten de inname van medicijnen kon afnemen (Chervinskaya, Ziber en Horvath, 1995). Onderzoek uit Denemarken, tenslotte, (Aalborg, Aarhus en Frederikshavn: Nilsson, Mylund, Thaarup Christiansen en Schantz Laursen, 2014) rapporteert over soortgelijke resultaten

Oost Europees onderzoek

Het zal niemand verbazen dat uit Oost Europa veel meer onderzoeksgegevens voor handen zijn en dat artsen daar met het nodige gezag over de werking van de zouttherapie kunnen spreken. Een dergelijk expert is bij voorbeeld Professor Alina Chervinskaya (zie hierboven) die zich al meer dan twintig jaar bezighoudt met de behandeling van aandoeningen van de luchtwegen. Haar vakgebied is breed en betreft de genezing van de longen zelf maar zo ook de preventie en de fysiotherapie ten behoeve van patiënten met ademhalingsmoeilijkheden. Professor Chervinskaya duidt de aandoening van de luchtwegen aan als één van de meest voorkomende ziekten in de moderne samenleving. De Wereldgezondheidsorganisatie, op haar beurt, omschrijft ademhalingsziekten als één van de belangrijke oorzaken van blijvende invaliditeit. De ernst en negatieve gevolgen daarvan zijn niet te onderschatten, stellen zij. Zo zijn er astma, chronische longemfyseem, bronchitis, longontsteking, een onnatuurlijke vergroting en verruwing van de luchtwegen en taaislijmziekte. Dagen ziek thuis, beperking van lichaamsbeweging en sterfgevallen zijn daarvan het gevolg, pijnlijk en noodlottig voor betrokkenen en schadelijk voor de samenleving als geheel.

Mevrouw Chervinskaya vervolgt met de observatie dat de inname van medicijnen, hoezeer de farmaceutische industrie daarop haar best doet, niet in staat zal zijn deze veel voorkomende ziekten een halt toe te roepen. In de eerste plaats vraagt een en ander om schonere lucht, om een zuivering van de atmosfeer maar daarnaast verdient het aanbeveling na te gaan of natuurlijke methoden helpen.

Halotherapie

Het woord ‘halo’ treffen wij zowel in het Grieks als in het Latijn aan. In het Grieks staat halo voor zout. Het inademen van zout werkt genezend, is de gedachte. In het Latijn staat halo voor lichtkrans zoals wij die als nevel rond de zon kunnen zien; overdrachtelijk staat halo daarmee voor verlichting, vrijer vertaald als opheffing of bevrijding.

Met hierboven beschreven bevindingen toont professor Chervinskaya zich groot voorstander van de halotherapie, ook  in West Europa, zo ook in de Angelsaksische wereld. Voorbeelden daarvan zijn vestigingen in Richmond (V.S.), Hannover, Düsseldorf, Stuttgart en Bologna. Zoutmijnen als in Oost Europa zijn hier minder terwijl de aanleg van zoutkamers als alternatief voor de zoutgrotten redelijk eenvoudig is te bewerkstelligen. Inmiddels kennen Groot Brittannië en de Verenigde Staten honderden kamers voor zouttherapie. Belangrijk aandachtspunt blijven daarbij de aanwending van de juiste zoutsoorten, een voortdurende verversing van het luchtklimaat en een streng toezicht op hygiënehandhaving als geheel. Deze eisen vragen om de inbreng van de juiste zoutsoort (sodium chloride, d.i. natriumchloride) en installatie van de juiste apparatuur voor klimaat- en vochtbeheersing (halogenerator). Het mineraal natrium is immers van belang voor het evenwicht in de vochthuishouding van het lichaam. Samen met kalium is natrium eveneens belangrijk voor het doorgeven van prikkels door de zenuwen en het samentrekken van de spieren. Chloride (chloor) komt met name voor in keukenzout. Het is samen met natrium en kalium nodig voor een goed evenwicht in de vochthuishouding van het lichaam.

Kalium & Natrium  http://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/kalium

Professor Chervinskaya begon als eerste met de behandeling van astmapatiënten. Door de halotherapie verbeterde hun lichamelijke gesteldheid waarneembaar en was het belang van de toediening van medicijnen, omwille van hun chemische werking in het lichaam afgenomen. Na twintig jaar werken met halotherapie meldt de hoogleraar uit St. Petersburg dat deze vorm van therapie daadwerkelijk effectief is. Sinds 1995 bestaat er de mogelijkheid om de halotherapie toe te passen dankzij het ontwerp en de bouw van daartoe bestemde zoutkamers. In tegenstelling tot de klinieken in de zoutgrotten (zie hierboven) kan de gezondheidszorg in de zoutkamer onder optimale voorwaarden toegepast worden. Alleen al in Rusland zijn er inmiddels duizenden zoutkamers voor halotherapie aangelegd die het oogmerk hebben patiënten op natuurlijke wijze, dus met minder of geen toediening van medicijnen, van dienst te zijn.

Halotherapie in de Zaanstreek, een natuurlijke methode

Zoals elders is te lezen, kent nu ook de Zaanstreek, naast Heemstede zuid Kennemerland, een zoutkamer voor halotherapie. Belangrijk daaraan is dat gebruik van deze kamer geenszins de inname van medicijnen mag hinderen. Het gaat hierbij, zeggen experts, om de juiste combinatie. De halotherapie is dienend aan het werk van de arts vanuit de gedachte dat de arts behandelt en de natuur geneest: ‘medicus curat, natura sanat’. De zouttherapie wil aanvullend, zo men wil met een moeilijk woord, complementair zijn. De praktijk wijst evenwel uit dat bij consequent volgehouden halotherapie, het gebruik van medicijnen minder kan worden. Er wordt ten zeerste aanbevolen, ook door professor Chervinskaya, de zouttherapie goed met de behandelende arts door te spreken en ook met deze een eventuele afname van medicijngebruik bij voortduring te toetsen.

Onderzoek met betrekking tot halotherapie meldt over effectiever opname van zuurstof in het bloed en een identieke uitstoot van koolstofdioxide. Patiënten melden over een verbeterde ademhaling, een betere lichamelijke gesteldheid en op basis daarvan een toegenomen kwaliteit van leven. Het lichaam, zeggen zij, kan meer aan en de vaak aanwezige moeheid is minder geworden. Ook het medicijngebruik kan, in goede samenspraak met de arts, minder worden.

Het nieuwe van een natuurlijke genezingsaanpak

Ran Derei, de bedrijfsleider van de vestiging in Zaandam (Westzijde 33-37) gelooft zeer in het goede van ‘zijn’ Halo Clinic. Dit geloof baseert hij op de tijdens twee decennia opgebouwde expertise uit Rusland en Wit Rusland maar evenzeer op de dagelijkse ervaring verhalen van de bezoekers. Steeds meer mensen weten de weg te vinden en steeds meer mensen melden mij, zegt hij, over de voordelen van deze natuurlijke geneeswijze. Natuurlijk, het belang van verder klinisch onderzoek spreekt voor zich, juist in een Nederlandse setting met haar slechte luchtkwaliteit, zeker in de Randstad.

Desondanks hoort Derei ook over scepsis en afwijzing, in het bijzonder bij medici terwijl deze nieuwe aanpak, gegeven de positieve berichtgeving door betrokken patiënten zelf, juist om nader onderzoek, kritische toetsing en bij werkzaamheid om acceptatie vraagt. Is hier sprake van gebruikelijke en daardoor begrijpelijke koudwatervrees of spelen, vraagt Derei zich af, dieperliggende oorzaken een rol. Chervinskaya meldt uit haar werk in St. Petersburg en op andere plekken in Rusland over het grote goed van deze natuurgeneeswijze en de daaruit resulterende afname van medicijngebruik. Zou de verminderde behoefte aan farmaceutische middelen van betekenis zijn? Zou de Haloclinic, zowel die in Zaandam als Heemstede, een bedreiging vormen voor de medicijnenindustrie? Derei blijft op deze vraag het antwoord schuldig, kan slechts wijzen op de bevrijdende verhalen van de bezoekers aan zijn kliniek en hopen dat de long- en kno-artsen in en rond de Zaanstreek de nu toegeworpen handschoen weten op te pakken. Nogmaals, stelt Derei, de halotherapie is nadrukkelijk complementair, dus niet alternatief. Het bezoek aan de kliniek en de liefst gehele of gedeeltelijke genezing van de patiënt dienen in voortdurend overleg met de arts in kwestie te worden gevolgd. Haar/zijn mening, samen met het gevoel van welbevinden door de patiënt zelf, blijven uitgangspunt.