Van astma tot longkanker: we leggen de longziekten aan u uit
Roken is de belangrijkste oorzaak van longziekte. Longkanker staat bovenaan de lijst van sterfgevallen door kanker. Ongeveer 80 procent van de mensen met chronische obstructieve longziekte (COPD) is zich er niet van bewust. Het wordt tijd dat u meer leert over longziekten!
Onze longen zijn verantwoordelijk voor onze ademhaling. Ze worden daarom beschouwd als enkele van de meest vitale organen in het lichaam. Als er schade aan ons ademhalingssysteem is, krijgen mensen te maken met verschillende ademhalingsmoeilijkheden. Dit is afhankelijk van het type en de ernst van de ziekte.
Ernstige verwondingen van de longen kunnen zeer gevaarlijk zijn. Ze kunnen zelfs tot de dood leiden.
Veel ziekten zijn gerelateerd aan onze longen en luchtwegen. Sommige ziekten komen vaak voor. Andere zijn zeldzaam. Weer andere kunnen chronisch worden, en sommige kunnen snel worden behandeld. In dit artikel gaan we in op de rol van de longen. Hoe werken ze? Wat zijn de belangrijkste factoren bij het ontstaan van ziekten? We geven ook een overzicht van de meest voorkomende longziekten. En van de behandelingen.
Wat is de rol van de longen in het lichaam?
De longen in het menselijk lichaam zijn het belangrijkste ademhalingsorgaan. Hun rol is om de ingeademde lucht toegang te geven tot de bloedsomloop. Dit om een optimale zuurstofopname door de rode bloedcellen mogelijk te maken. Daarnaast maakt het de uitstoot van koolstofdioxide mogelijk. Koolstofdioxide is een bijproduct van het cellulaire ademhalingsproces. Deze gaat van het bloed naar de uitgeademde lucht.
Wat is de structuur van de longen?
Het ademhalingssysteem bestaat uit de bovenste luchtwegen, waaronder de neus, mond en het begin van de luchtpijp. Daarnaast zijn er de onderste luchtwegen, waaronder de luchtpijp, de bronchiën en de longen. Beide longen hebben een sponsachtige structuur. Ze nemen het grootste deel van het volume van de borst in beslag. Dit is tussen de nek en het middenrif. Tussen de twee longen bevindt zich het mediastinum. Het mediastinum bevat het hart en zijn grote bloedvaten. Daarnaast bevat het de luchtpijp en de slokdarm. De rechterlong is verdeeld in drie delen, die lobben worden genoemd. Je hebt de bovenste, middelste en onderste lobben. De linkerlong is alleen verdeeld in twee lobben: de bovenste en de onderste. De lucht die de longen binnenkomt wanneer we inademen, is rijk aan zuurstof. Lucht die rijk is aan koolstofdioxide verlaat de longen weer tijdens het uitademen. Koolstofdioxide is een ‘afvalproduct’ van de lichaamscellen.
Wat zijn de oorzaken van longziekten?
Er zijn veel oorzaken van longziekten. De belangrijkste daarvan is de schade die mensen bij zichzelf aanrichten. Je kunt hier denken aan schade door roken. Maar ook aan de “producten van de geïndustrialiseerde westerse wereld”. Denk dan aan ongezonde voeding en een slechte levensstijl. Sigarettenrook is de belangrijkste oorzaak van luchtvervuiling in onze directe omgeving. Daar is geen twijfel over. Door lucht in te ademen die niet schoon is, zoals sigarettenrook, introduceren we stoffen en deeltjes in onze longen. Deze stoffen veroorzaken schade aan het longweefsel. Deze schade kan zich ontwikkelen tot verschillende ziekten. Emfyseem, astma en chronische bronchitis vallen hier onder. Maar ook aantasting van de longfuncties. En zelfs het ontstaan van longkanker. Niet alleen omgevingsfactoren kunnen longziekten veroorzaken. Genetische factoren spelen ook een rol. Cystische fibrose, bijvoorbeeld, is een erfelijk-genetische ziekte. Ons immuunsysteem is ook belangrijk. Mensen met een zwak immuunsysteem hebben meer de neiging om te lijden aan de verschillende longziekten. Hun zwakke immuunsysteem stelt hen meer bloot aan bacteriën, virussen en verontreinigende stoffen. Deze grotere blootstelling kan bij hen ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken. Het kan ook voor functionele problemen zorgen.
Wat zijn de meest voorkomende longziekten – en wat is hun behandeling?
Astma
Astma is een chronische ontstekingsziekte van de luchtwegen. De ziekte wordt gekenmerkt door hyperreactiviteit van de luchtwegen op verschillende stimuli. Een stimulus kan bijvoorbeeld sigarettenrook zijn. Tijdens een astma-aanval vinden drie hoofdprocessen plaats. De ademhalingsbuizen (bronchiën) trekken samen. Het binnenslijmvlies verdikt zich. En er wordt dik slijm afgegeven in de holten van het binnenslijmvlies. Al deze processen leiden tot gedeeltelijke blokkering van de luchtwegen. Bij de meest ernstige gevallen leiden ze zelfs tot volledige blokkering van de luchtwegen. Onder deze omstandigheden is het moeilijk om lucht door de ademhalingspijpen te verplaatsen. Dit leidt tot kortademigheid. De symptomen van astma variëren van persoon tot persoon. Ze variëren van licht snurken en piepende ademhaling, tot levensbedreigende astma-aanvallen. De oorzaak van astma is niet bekend. Er ligt niet één enkele factor aan ten grondslag. Het is vaak een combinatie van meerdere factoren. Men denkt dan aan een erfelijke aanleg, en omgevingsinvloeden. Een voorbeeld van omgevingsinvloed is luchtvervuiling. Astma is niet te genezen.
De behandeling van de ziekte omvat medicijnen voor de korte en lange termijn. Medicijnen voor de korte termijn zijn ontworpen om de luchtwegen te ‘vergroten’. Hierdoor kan je makkelijker ademhalen. Medicijnen voor de lange termijn behandelen ontstekingen. U kunt ze innemen in de vorm van pillen of via een inhalator.
Longkanker
Longkanker is doodsoorzaak nummer één door kanker. De meeste sterfgevallen door longkanker hadden echter voorkomen kunnen worden. Roken is namelijk verantwoordelijk voor bijna 90 procent van alle gevallen. Artsen zijn van mening dat roken longkanker veroorzaakt door cellen te beschadigen die de binnenkant van de longen vormen. Meestal gaat longkanker in de beginfase niet gepaard met symptomen. De symptomen van longkanker verschijnen meestal alleen, als de ziekte al vergevorderd is.
De behandelingsopties van longkanker zijn meestal een combinatie. Er is een chirurgische oplossing, er bestaat chemotherapie of bestralingstherapie. Er is ook gerichte medicamenteuze therapie.
Longontsteking
Een longontsteking is een infectie van de longen. Het kan een zeer ongemakkelijk gevoel en algehele malaise veroorzaken. Longontsteking manifesteert zich door hoesten, koorts en ademhalingsmoeilijkheden. In veel gevallen lijkt longontsteking geen ziekte op zich te zijn. Zij ontstaat als gevolg van een complicatie van een andere ziekte aan de luchtwegen. Denk hier aan de griep.
Behandeling: In de meeste gevallen kan longontsteking thuis worden behandeld. Dan worden vaak antibiotica ingenomen. De ontsteking verdwijnt meestal na twee of drie weken. Bij ouderen, baby’s en mensen die aan andere ziekten lijden, kan de ziekte echter zeer ernstig en zelfs dodelijk zijn.
In ernstigere gevallen worden patiënten in het ziekenhuis opgenomen. Ze blijven daar totdat de ontsteking voorbij is. Bovendien krijgen ze daar zuurstof toegediend om de ademhaling te vergemakkelijken. Er bestaat een vaccin tegen een van de veroorzakers van longontsteking, pneumokokken. Deze wordt vaak aan risicogroepen aangeboden.
Obstructieve Longziekte (COPD)
COPD is een verzamelnaam voor longziekten die worden gekenmerkt door een constante verstoring van de luchtstroom in en uit de longen. Dit is bronchitis (chronische bronchitis) en emfyseem (ontsteking). Ongeveer tachtig procent van de patiënten met COPD, is zich daar niet van bewust. COPD ontwikkelt zich gedurende vele jaren geleidelijk. In veel gevallen worden de symptomen pas in een laat stadium gevoeld. Dan is er al onomkeerbare schade aan de longen opgetreden. Obstructieve longziekten manifesteren zich door kortademigheid en een sterke hoest. Ook door piepende ademhaling bij het ademen, door druk op de borst, slijm en meer.
Door de onomkeerbare schade aan de longen, zijn deze ziekten ongeneeslijk. Er zijn echter behandelingen die de symptomen verlichten. Ze helpen ook om een normale levensstijl te behouden. Vroege opsporing én behandeling van de ziekte is van cruciaal belang. Dit kan langdurige en onomkeerbare schade voorkomen.
Cystische fibrose (taaislijmziekte)
Cystische fibrose (taaislijmziekte) is een multisystemische erfelijke ziekte. Zij uit zich in stroperige en dikke afscheidingen. Dit is het gevolg van schade aan het mechanisme waarmee zouten door de cellen gaan. Door deze afscheidingen verstoppen de buizen van de verschillende lichaamssystemen. Dit zijn de luchtwegen en het spijsverteringsstelsel (pancreas en galwegen). De zweetklieren horen hier ook bij. De blokkade in de luchtwegen veroorzaakt herhaalde infecties. Ook maakt het de cellen in de longen kapot. Zoals gezegd zijn er ook blokkades in het spijsverteringsstelsel. Deze zorgen ervoor dat het lichaam essentiële voedselcomponenten niet goed kan opnemen. Het kan ook schade aan de afscheiding van insuline veroorzaken.
De ziekte manifesteert zich in de kinderjaren. De gemiddelde levensverwachting van iemand met taaislijmziekte is 37 jaar. De oorzaak van cystische fibrose is een defect gen. Dit gen komt veel voor bij mensen uit de Balkan en bij Oost-Europese joden. Het komt veel minder vaak voor bij mensen uit Noord-Afrika en Irak. Typische symptomen van de ziekte zijn: een productieve hoest, herhaalde longinfecties, diarree en een abnormale groei.
Bij het vermoeden dat iemand de ziekte heeft, wordt een zweettest en een genetische test uitgevoerd. Het is belangrijk dat iemand met taaislijmziekte geen kinderen krijgt. De ziekte wordt dan namelijk aan de kinderen doorgegeven.
Cystische fibrose is een ongeneeslijke ziekte. Het doel van de behandelingen is het verbeteren van de kwaliteit van leven. Ook wordt geprobeerd de levensverwachting te verhogen. Onderdeel van de behandeling is extra zuurstof voor de longen. Ook worden steroïden toegediend. Om de spijsvertering te helpen, krijgt iemand ook dieetbeperkingen opgelegd. Het is belangrijk om complicaties en terugkerende longziekten te voorkomen. Daarom is een nauwgezette medische follow-up nodig. Dit naast het volgen van een aangepast dieet. Ook moet de patiënt vocht uit de borstkas met ademhalingsfysiotherapie afvoeren.
Haloclinic Nederland
Wij raden de auteurs van dit artikel aan, om eens een kijkje te komen nemen bij ons in de HaloClinic. Wij hebben in de HaloClinic in Zaandam en Heemstede cliënten gehad met elk van bovenstaand genoemde aandoeningen. Een half jaar lang heeft een onderzoeker van de Vrije Universiteit meegelopen in onze kliniek. Uit haar onderzoek bleek dat 9 van de 10 cliënten stopten met hun medicijnen, of deze verminderen. Ze merkten allemaal (aanzienlijke) verbetering in hun conditie. U kunt het onderzoek hier nalezen.