‘Scheidsrechters maken mij extra benauwd’

Voetbalheld Willem van Hanegem over COPD:

’Voetbalheld Willem van Hanegem hoorde het van allerlei mensen om hem heen: ‘roken is slecht’. ‘Had ik toen geweten wat ik nu weet, dan was ik direct met roken gestopt’. Drie jaar geleden werd bekend dat Willem COPD heeft en dat zijn longen onherstelbaar beschadigd zijn.’

Willem van Hanegem praat niet graag over COPD. Hij gaat zich daardoor voornamelijk beroerd voelen. Willem is trainer van eredivisieclub FC Utrecht, tv-analist van diverse sportprogramma’s en ex-voetballer. Gevolgen van zijn straffe rookgedrag bleven jarenlang onzichtbaar. Maar gezondheidsschade door roken is meestal pas op de lange termijn merkbaar.
Hoewel hij gesprekken over ‘COPD’ dus het liefst uit de weg gaat, ‘Ik voelde me altijd kiplekker. Dus ik liet mensen maar praten en bleef doorroken.
Alleen binnenshuis en in de auto stak ik nooit een sigaret op. Dat vonden mijn kinderen smerig. Ze wilden niet dat ik hen zou vergiftigen.

‘Van schrik gooide ik al mijn sigaretten weg’

‘Af en toe deed ik een halfslachtige poging om te stoppen. Maar na bijvoorbeeld drie maanden hield ik dat niet meer vol en rookte ik weer als een schoorsteen. Tijdens een vakantie in Italië werd ik ineens zo benauwd dat ik niet langer op mijn vakantie-adres wilde blijven. Een vriend reed mij direct met de auto naar een longarts in Nederland. COPD, constateerde hij.
Bij COPD zijn de longen beschadigd, waardoor ademhalen moeilijker gaat. De schade is niet te herstellen. Roken is vaak de belangrijkste oorzaak van deze beschadiging. ‘Ik schrok zo van de uitslag van het medisch onderzoek dat ik al mijn sigaretten direct in een container heb gegooid’.

Klachten afstoppen

‘De schrik zat er vooral in het begin goed in. Bij ieder pijntje dacht ik dat mijn longen verder achteruit gingen. Als ik eerder iets van ernstige gezondheidsklachten had gemerkt, zou ik acuut met roken zijn gestopt. Toen ik in mijn vakantie zo zwaar benauwd werd, was het te laat. De COPD was toen al ontstaan.’ Mensen met deze longziekte worden niet meer beter, maar kunnen klachten wel afstoppen door een gezonde leefwijze, een halotherapie behandeling en voldoende lichaamsbeweging. Voor een sportief iemand als Willem is ‘in beweging blijven’. ‘Te intensieve inspanning is niet goed voor je gezondheid’, adviseerde zijn arts. ‘Hij kon mij fietsen of wandelen aanraden’. Sinds ik weer trainer ben, heb ik minder tijd voor golf.’ Maar gelukkig blijkt werken ook een goed remedie. Het geeft mij afleiding die nodig heb.

Struisvogel

‘Ik ben een soort struisvogel’, vindt hij. ‘Anders dan mijn vrouw zoek ik niet het hele internet af naar informatie. Wanneer ik ’s nachts benauwdheid voel opkomen, ga ik bijvoorbeeld naar beneden om op tv voetbalwedstrijden te kijken. Op de golfclub lopen veel oudere mensen met longklachten rond.
Op de club loopt bijvoorbeeld ook een jonge jongen rond wiens longen steeds meer achteruit gaan. Hij wil altijd graag met mij golfen, maar ik weiger dat steeds. De laatste tijd verslechtert zijn gezondheid. Ik kan dat niet aanzien en zorg dat ik zoveel mogelijk uit zijn buurt blijf. Op de golfclub wordt wel eens een sigaar of sigaret opgestoken, maar Willem vraagt dan niet of mensen die willen uitmaken.’Omdat ik jaren zelf heb gerookt, vind ik niet dat ik recht van spreken heb’, legt hij uit.  Sportjournalist Johan Derksen, een verstokt roker met wie Willem samenwerkt in het tv-programma Voetbal Insite, spreekt hij evenmin aan op zijn rookgedrag: ‘Wel mijd ik het smerige rookhol waarin medewerkers van het programma over de uitzending napraten. En thuis vraag ik of visite buiten wil roken.’

Stress

Van luchtvervuiling, koud regenachtig weer en stress kan Willem het extra benauwd krijgen. ‘Door al het gedoe om voetbal heen lopen spanningen soms hoog op’, bromt hij. ‘Door politieke spelletjes van bobo’s bijvoorbeeld. Of door vervelende vooringenomen sportjournalisten. Echt doodziek word ik van de vele scheidsrechters die foute beslissingen nemen en daardoor ons team benadelen. Wanneer ik een woede-uitbarsting voel opkomen, word ik vaak kortademig. Wat dan helpt, is flink lucht happen en rustig en diep inademen.’
Maar gelukkig is Willem meestal relaxed, want zijn leven bestaat grotendeels uit voetbal en daar heeft hij nog steeds plezier in. ‘Het is een moeilijk spel, maar door al mijn ervaring heb ik het goed onder controle’, vervolgt hij. ‘Wel word ik kwaad als een speler niet alles uit zijn talent haalt wat er in zit. En misschien gek voor iemand uit het profvoetbal: ik vind prestaties niet het allerbelangrijkst.

‘Ik neem zelfs geen aspirientje’

Willem heeft een afkeer van medicijngebruik en neemt zelfs geen aspirientje. Eigenzinnig als hij is, beslist hij zelf wel of zijn klachten ooit zo erg worden dat het inhaleren van medicijnen nodig is. Hij laat zich door niemand, ook niet door artsen, iets voorschrijven waar hij niets in ziet.  In juni wordt het Europees Kampioenschap gehouden. Voor het Nederlands elftal is geen enkele speler van de beste elf van FC Utrecht geselecteerd.
Desgevraagd zegt Willem te willen meewerken aan een campagne van het Astma Fonds. Hij zet zich graag in voor een goed doel, zou anderen voor COPD kunnen waarschuwen en eraan mee kunnen helpen dat hen deze ziekte bespaard blijft. Stelt Willem met afkeuring in zijn stem.