Infectieziekten nemen toe: experts waarschuwen voor groeiende dreiging

Wij van de HaloClinic volgen de wetenschap en gezondheidsontwikkelingen op de voet. Vandaag delen wij graag met u dit artikel. Het gaat over de ‘stille pandemie’: antimicrobiële resistentie. Dit wordt steeds meer een probleem in Nederland.

Wat is antimicrobiële resistentie?

Infectieziekten vormen een steeds grotere bedreiging. Handen wassen met zeep, populair tijdens corona, blijft essentieel. GGD Hollands Noorden en Tensen & Nolte benadrukken dit tijdens de Infectiepreventieweek. Zij werken samen in het AMR-zorgnetwerk Noord-Holland/Flevoland.

GGD-arts Fred Slijkerman waarschuwt. Steeds meer bacteriën, virussen, schimmels en parasieten worden ongevoelig voor antibiotica. Deze groeiende dreiging wordt ‘de stille pandemie’ genoemd. Ze schrijdt namelijk onzichtbaar voort. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voorspelt zelfs miljoenen doden door infecties in 2050. Omdat antibiotica minder werkt, zijn we steeds afhankelijker van onze eigen afweer. Voor mensen met chronische ziekten of ouderen kan dat riskant zijn.

Waarom goede handhygiëne essentieel blijft

Volgens Anita de Boer, deskundige infectiepreventie, is handen wassen de belangrijkste preventieve maatregel. Het voorkomt verspreiding van bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. Niet alleen zorgprofessionals, maar ook burgers en mantelzorgers moeten hier aandacht aan besteden. Handhygiëne moet een vaste gewoonte worden.

Tijdens de coronapandemie daalde het aantal infectieziekten sterk dankzij hygiënemaatregelen. Regelmatig handen wassen bleek toen zeer effectief.

Ontstaan van antimicrobiële resistentie

Antimicrobiële resistentie (AMR) ontstaat deels door verkeerd antibioticagebruik. In Nederland zijn antibiotica alleen op recept verkrijgbaar. Wereldwijd is dit niet altijd zo. Daarbij speelt juiste dosering en duur van gebruik een grote rol. Nederlandse artsen kunnen nog verbeteren: veel geregistreerde antibiotica-allergieën blijken onjuist.

Verspreiding van resistente infecties door reizen

Bacteriën en virussen muteren en ontwikkelen resistentie. Door internationale reizen kunnen resistente ziekteverwekkers snel Nederland bereiken. Zelfs vakanties naar landen als Griekenland en Italië kunnen risico’s opleveren.

Urineweginfecties zijn al moeilijker te behandelen. Soms helpt alleen nog een infuus. De grootste dreiging komt uit het buitenland, aldus Slijkerman. Resistente ziekteverwekkers verspreiden zich zonder dat we het merken.

Kwetsbare groepen en verhoogde risico’s

Kwetsbare groepen, zoals ouderen en chronisch zieken, lopen meer risico op infecties. In 2024 registreerde GGD Hollands Noorden 1080 meldingen van infectieziekten. Dat was een forse stijging ten opzichte van 2023. Veel uitbraken vonden plaats op kinderdagverblijven, scholen en zorginstellingen.

Onzichtbare dragers: een verborgen gevaar

Ongeveer 5-10% van de bevolking draagt gevaarlijke ziekteverwekkers bij zich. Dit zijn resistente bacteriën, virussen, schimmels of parasieten. Vaak zonder symptomen. In ziekenhuizen wordt dit vaak pas laat ontdekt. Bijvoorbeeld bij slecht genezende wonden na een operatie. Miriam Mes van Tensen & Nolte bevestigt dit risico.

Toenemende resistentie in de regio

In Noord-Holland Noord nemen resistente infectieziekten zoals MRSA, kinderzeer en pneumokokken toe. Ook schimmels in de lucht worden resistenter. Dit komt mede door intensief middelengebruik in de tuinbouw en bloembollensector. Hierdoor stijgt het risico op longinfecties. In de veehouderij en voedingsindustrie kan overdracht naar mensen plaatsvinden.

Preventiemaatregelen in zorginstellingen

De GGD focust op infectiepreventie om uitbraken te voorkomen. Volgens Linda Lakenman wordt bij uitbraken in zorginstellingen direct de patiëntveiligheid bedreigd. Een veelvoorkomend misverstand is dat ziekenhuisbacteriën daar ontstaan. Dat is niet zo: ze worden daar slechts ontdekt.

De GGD bezoekt steeds vaker scholen, asielzoekerscentra en andere instellingen. Dit doen zij om de hygiëne ter plaatse te verbeteren.

Effect van klimaatverandering op infectieziekten

Klimaatverandering verlengt het seizoen van teken en bijtmuggen. Deze insecten kunnen ziektes overdragen. De Boer adviseert daarom bescherming via lange kleding en insectenwerende middelen.

Toekomst van infectiepreventie

Fred Slijkerman gaat binnenkort met pensioen. Ter gelegenheid hiervan organiseert GGD Hollands Noorden op 5 juni een symposium. Dit symposium gaat over de toekomst van de publieke gezondheid.

Heeft u last van luchtweg- of huidklachten waar u maar niet vanaf komt? Onze behandeling ondersteunt en werkt naast uw eigen afweer. Wij behandelen al 15 jaar succesvol patiënten met astma, COPD, hooikoorts. Maar ook psoriasis, eczeem en dermatitis.